Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Niezgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym - skutki i konsekwencje podatkowe

W przypadku darowizny obowiązek podatkowy spoczywa na osobie nabywającej określone rzeczy czy też prawa. W tej sytuacji pojawia się konieczność uregulowania podatku od spadków i darowizn, z czym wiąże się obowiązek dokonania odpowiedniego zgłoszenia do urzędu skarbowego. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, jakie są skutki podatkowe niezgłoszenia darowizny.

Niezgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym - skutki i konsekwencje podatkowe

Utrata prawa do zwolnienia podatkowego

Pierwszym poważnym skutkiem niedokonania zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego jest bezpowrotna utrata prawa do skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatku. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 4a ustawy SD – jeżeli umowa darowizny jest zawierana pomiędzy członkami najbliższej rodziny, a w przypadku darowizn pieniężnych zostanie przekazana za pośrednictwem przelewu bankowego lub przekazu pocztowego, to nabywca będzie zwolniony od podatku, jeżeli w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny złoży do naczelnika US zgłoszenie SD-Z2.

Jak podaje art. 162 Ordynacji podatkowej – w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

Przedstawiony termin sześciomiesięczny ma charakter terminu materialnego, co oznacza, że w przeciwieństwie do terminów procesowych nie podlega przywróceniu. W konsekwencji art. 162 Ordynacji podatkowej nie znajduje zastosowania w przypadku zgłoszenia SD-Z2. Potwierdza to choćby treść wyroku NSA z 21.09.2010 r., II FSK 685/09:

„Termin na zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych określony w art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d. ma charakter materialnoprawny, bowiem zachowanie tego terminu jest warunkiem skorzystania ze zwolnienia, a samo zwolnienie jest instytucją prawa materialnego. Niezgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w przewidzianym przez ustawodawcę terminie powoduje, że podatnik nie może ze zwolnienia skorzystać, co ma wpływ na wymiar podatku, a więc jest to skutek w sferze prawa materialnego.”

WAŻNE!

Niezgłoszenie nabycia darowizny w terminie sześciu miesięcy oznacza utratę prawa do zwolnienia od podatku. W takim przypadku podatnik jest zobowiązany do złożenia deklaracji SD-3 i zapłaty podatku na zasadach ogólnych.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Niezgłoszenie darowizny a sankcyjna stawka podatkowa

Zastanówmy się jednak, co w przypadku, gdy obdarowany w ogóle nie dokonał żadnego zgłoszenia odnośnie darowizny. Czy w takim przypadku podatek ulega przedawnieniu na zasadach ogólnych?

Przede wszystkim zwróćmy uwagę, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.

Kluczowe jest tutaj sformułowanie odnoszące się do odnowienia obowiązku podatkowego na skutek powołania się przed organem podatkowym na fakt nabycia. Trzeba bowiem pamiętać, że w myśl art. 6 ust. 4 ustawy SD – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika na darowiznę przed organem podatkowym. Przepis ten mówi bowiem o nabyciu niezgłoszonym wcześniej do opodatkowania. Dotyczy on zatem obdarowanych, którzy – mimo obowiązku ustawowego – nie zgłosili organowi podatkowemu nabycia majątku. To zaś powoduje, że obowiązek podatkowy nie powstał z chwilą przyjęcia darowizn, ale z chwilą powołania się przez podatnika na nią przed organem podatkowym. Zatem to oznacza, że w sytuacji kontroli podatkowej, gdy podatnik powołuje się na fakt otrzymania darowizny, to niezależnie od tego, kiedy otrzymał darowiznę, fiskus ma prawo do wymierzenia decyzji nakazującej zapłatę podatku według stawki 20%. Potwierdza to również treść pisma z dnia 10.10.2012 r. wydanego przez Izbę Skarbową w Katowicach, IBPBII/1/436-245/12/MCZ:

„Skoro bowiem Wnioskodawca w 2007 r., z chwilą spełnienia świadczenia pieniężnego przez darczyńcę (przekazania darowizny), nie skorzystał ze zwolnienia podatkowego i nie złożył również zeznania podatkowego o nabyciu ww. środków pieniężnych, a jak wynika z powyższych rozważań, obowiązek podatkowy dla Wnioskodawcy powstał na podstawie art. 6 ust. 4 tej ustawy, gdyż Wnioskodawca ujawnił ww. darowizny dopiero w trakcie kontroli podatkowej (powołał się na nie przed organem podatkowym), to wskazane darowizny podlegają opodatkowaniu wg stawki sankcyjnej, o której mowa w powołanym wyżej art. 15 ust. 4 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podatek z tego tytułu Wnioskodawca będzie zobowiązany uregulować na podstawie decyzji ustalającej, wydanej przez właściwy organ podatkowy.”

WAŻNE!

Jeśli podatnik powołuje się przed organem podatkowym na fakt otrzymania darowizny, to fiskus ma prawo do opodatkowania tak otrzymanej darowizny sankcyjną stawką 20% niezależnie od tego, w którym roku miało miejsce otrzymanie darowizny.

Z przedstawionej analizy wynika zatem, że skutki podatkowe niezgłoszenia otrzymania darowizny są dla podatników bardzo dotkliwe. Po pierwsze, obdarowany naraża się na utratę prawa do całkowitego zwolnienia od podatku, a po drugie – grozi mu sankcyjna 20% stawka podatku.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

 

Przypadek Pana Jana, który otrzymał mieszkanie od ciotki
Pan Jan został obdarowany przez ciotkę mieszkaniem. Jako członek najbliższej rodziny miał prawo do zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. Z powodu nieznajomości przepisów lub zapomnienia nie dokonał tego w wymaganym terminie. Efektem było utracenie prawa do zwolnienia podatkowego i konieczność zapłaty podatku na zasadach ogólnych, co znacząco obciążyło jego budżet.

 

Sytuacja Pani Ewy, która zignorowała obowiązek podatkowy po otrzymaniu darowizny pieniężnej
Pani Ewa otrzymała od brata znaczną sumę pieniędzy jako darowiznę. Nieświadoma konsekwencji nie zgłosiła tego faktu do urzędu skarbowego, licząc na to, że sprawa pozostanie niezauważona. Jednak w trakcie rutynowej kontroli podatkowej urząd skarbowy odkrył transakcję. W rezultacie Pani Ewa musiała zapłacić sankcyjną stawkę podatkową w wysokości 20%, co znacznie przewyższyło kwotę, którą musiałaby zapłacić, gdyby prawidłowo zgłosiła darowiznę.

 

Historia Pana Krzysztofa, który przegapił termin przez stan epidemiczny
Pan Krzysztof otrzymał od swojego wuja cenny zegarek. W okresie panowania epidemii COVID-19, zdezorientowany zmieniającymi się przepisami i przekonany, że terminy zostaną przedłużone, nie zgłosił darowizny w wymaganym terminie. Kiedy w końcu zdecydował się to zrobić, okazało się, że przepisy covidowe nie obejmowały terminów zgłoszeń darowizn w urzędzie skarbowym. Pan Krzysztof stracił możliwość skorzystania z ulgi podatkowej i został obciążony pełnym podatkiem od darowizny.

Podsumowanie

 

Podsumowując, niezgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych, w tym utraty prawa do zwolnienia podatkowego oraz nałożenia sankcyjnej stawki podatkowej w wysokości 20%. Ważne jest, aby obdarowani byli świadomi tych skutków i terminowo dopełniali obowiązków, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji finansowych związanych z nieprzestrzeganiem przepisów.

Oferta porad prawnych

 

Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online i pomocy w przygotowaniu pism - profesjonalne wsparcie w zrozumieniu i spełnieniu obowiązków podatkowych związanych z darowiznami, bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926

3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 września 2010 r., sygn. II FSK 685/09

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze