Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Przedawnienie kary z Kodeksu karnego skarbowego

Kto popełnia czyn zabroniony przez ustawę Kodeks karny skarbowy (K.k.s.), musi liczyć się z koniecznością poniesienia kary przewidzianej w tejże ustawie. Jeżeli natomiast upłynie określony w przepisach termin przedawnienia, to mamy do czynienia z sytuacją, w której dochodzi do zaniechania wszczęcia postępowania w sprawie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ewentualnie z umorzeniem takiego postępowania. Z tych też powodów warto przyjrzeć się bliżej zagadnieniu przedawnienia kar z K.k.s.

Przedawnienie kary z Kodeksu karnego skarbowego

Przedawnienie przestępstwa skarbowego

Na gruncie K.k.s. czyny zabronione dzielą się na przestępstwa skarbowe oraz wykroczenia skarbowe. Na początku przeanalizujemy kwestię przedawnienia przestępstw skarbowych.

Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. W tym przypadku konieczne będzie sięgnięcie do treści art. 44 K.k.s. Możemy tam przeczytać, że karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

  1. 5 – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat;
  2. 10 – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata.

Konieczne jest również zwrócenie uwagi na kolejne przepisy, bowiem dalsza treść art. 44 K.k.s. wskazuje, że karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności.

Bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Przepis ten modyfikuje zatem moment rozpoczęcia biegu przedawnienia, wskazując, iż bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. To oznacza, że w przypadku przestępstw polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej bieg terminu przedawnienia karalności liczy się nie od czasu popełnienia przestępstwa, ale od końca roku, w którym upłynął termin płatności tej należności (tak też SN w wyroku z dnia 11.04.2018 r., II KK 403/17).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Przykład

Podatnik, wynajmując mieszkanie przez cały 2017 rok, nie odprowadził z tego tytułu podatku. Tym samym popełnił czyn zabroniony, który został zakwalifikowany jako przestępstwo skarbowe. Termin płatności podatku z tytułu najmu to 30 kwietnia 2018 r. To zaś oznacza, że bieg terminu przedawnienia przestępstwa skarbowego rozpoczyna się od końca 2018 r. Czyli przedawnienie kary z KKS nastąpi z końcem 2023 r.

WAŻNE!

Bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Potwierdził to również SN w wyroku z dnia 27.08.2014 r., IV KO 59/14.

Przedawnienie wykroczenia skarbowego

Oprócz przestępstwa skarbowego w K.k.s. przewidziano także wykroczenia skarbowe. Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

Jeżeli chodzi o kwestię przedawnienia, to zgodnie z art. 51 K.k.s. karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Przepisy dotyczące uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie stosuje się odpowiednio. Jeżeli zatem dany czyn stanowi wykroczenie skarbowe, to przedawnia się zasadniczo z upływem roku od daty jego popełnienia. Jeżeli jednak mamy do czynienia z wykroczeniem polegającym na uszczupleniu lub (narażeniu na uszczuplenie), to wykroczenie przedawnia się dopiero z upływem przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

WAŻNE!

Niewpłacenie w terminie ustawowo określonym należnego podatku już w dacie upływu tego terminu skutkuje zaległością podatkową, stanowiąc tym samym uszczuplenie należności publicznoprawnej, natomiast termin przedawnienia takiego wykroczenia rozpoczyna bieg z końcem roku, w którym upłynął termin płatności należności stanowiącej przedmiot wykroczenia skarbowego.

Przedłużenie terminu przedawnienia ustawą COVID

Zgodnie z art. 15zzr(1) ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.

W związku z tym przepisem pojawiają się jednak wątpliwości, jeżeli chodzi o kwestie przedawnienia czynu polegające na uszczupleniu podatku. Można bowiem postawić tezę, że powyższy przepis nie odnosi się do przypadków określonych w art. 44 § 2 K.k.s., który wiąże termin przedawnienia odpowiedzialności karnej z przedawnieniem zobowiązania podatkowego. Trzeba bowiem wskazać, że przepisy ustawy COVID nie zawiesiły biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Z dniem 31 marca 2020 r. dodany został art. 15zzr ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych określający przepis przewidujący wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów określonych przepisami prawa administracyjnego oraz wstrzymanie biegu przedawnienia karalności czynu oraz wykonania kary. Artykuł ten obowiązywał jednak bardzo krótko, gdyż już z dniem 16 maja 2020 r. został uchylony. Jednak ten przepis odnosił się do prawa administracyjnego a nie do prawa podatkowego. W konsekwencji uważam, że art. 15zzr specustawy nie spowodował wydłużenia okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Co istotne, podobne stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 1 maja 2020 r. (SP5.055.2.2020), w którym czytamy, że: „przepisy prawa podatkowego, w tym zawarte w OP, nie powinny być oceniane przez pryzmat regulacji zawartej w art. 15zzr ust. 1 UCOVID, jako że nie należy ich utożsamiać z szeroko rozumianym prawem administracyjnym”.

Skoro zatem terminy przedawnienia zobowiązania podatkowego nie uległy przedłużeniu, to gdy przedawnia się samo zobowiązanie podatkowe, dochodzi automatycznie do przedawnienia karalności z K.k.s.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

WAŻNE!

Pomimo niejasności przepisów ustawy COVID można przyjąć oraz obronić tezę, zgodnie z którą przepisy przedłużające przedawnienie przestępstwa oraz wykroczenia skarbowego nie mają zastosowania do wyjątków określonych w art. 44 § 2 K.k.s.

Należy zatem wskazać, że przedawnienie kary z K.k.s. również ulega przedawnieniu. W przypadku czynów zabronionych związanych z niezapłaceniem podatku termin przedawnienia jest ściśle powiązany z termin przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Przykłady

 

Przypadek przedawnienia przestępstwa skarbowego związany z niezgłoszeniem dochodu: Jan Kowalski, właściciel niewielkiej firmy, w latach 2014-2015 nie zgłosił wszystkich swoich dochodów do urzędu skarbowego, co stanowiło przestępstwo skarbowe. Dochody te miały zostać zgłoszone do opodatkowania najpóźniej do końca kwietnia 2016 roku. Zgodnie z art. 44 K.k.s., bieg przedawnienia rozpoczął się z końcem 2016 roku. Oznacza to, że przedawnienie karalności w tym przypadku nastąpiło z końcem 2021 roku, czyli 5 lat po rozpoczęciu biegu przedawnienia.

 

Przykład przedawnienia wykroczenia skarbowego związanego z niewielką zaległością podatkową: Małgorzata Nowak w 2019 roku nie uiściła w terminie podatku VAT za jeden kwartał, który wynosił mniej niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia. To wykroczenie skarbowe, według art. 51 K.k.s., przedawnia się po roku od daty jego popełnienia. Oznacza to, że w 2020 roku zaległość ta uległa przedawnieniu, i nie można już było wszcząć wobec Pani Nowak postępowania skarbowego w tej sprawie.

 

Sytuacja dotycząca wpływu ustawy COVID na przedawnienie karalności: Firma "XYZ", działająca w branży budowlanej, nie rozliczyła należycie VAT w 2019 roku. Termin płatności podatku minął w kwietniu 2020 roku. Ze względu na wprowadzenie specustawy związanej z COVID-19, która zawieszała bieg przedawnienia karalności czynu w okresie stanu zagrożenia epidemicznego i przez 6 miesięcy po jego odwołaniu, bieg przedawnienia w tej sprawie został wydłużony. Jednak, jak potwierdziło Ministerstwo Finansów, przepisy ustawy COVID nie wpłynęły na bieg przedawnienia zobowiązań podatkowych. Zatem, gdy zobowiązanie podatkowe przedawniło się, karalność przestępstwa skarbowego również uległa przedawnieniu, mimo specustawy.

Podsumowanie

 

Przedawnienie kar z Kodeksu karnego skarbowego jest istotnym elementem systemu prawnego, który wpływa na sposób egzekwowania zobowiązań podatkowych. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od konkretnych momentów zależnych od rodzaju przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, a specjalne okoliczności, jak wprowadzenie ustawy COVID, mogą wpłynąć na jego wydłużenie. Ważne jest, aby podatnicy byli świadomi tych terminów, co pozwoli im uniknąć niepotrzebnych konsekwencji prawnych związanych z przestępstwami skarbowymi.

Oferta porad prawnych

 

Zapraszamy do skorzystania z naszych usług doradztwa prawnego online w zakresie Kodeksu karnego skarbowego, w tym przygotowania pism i analizy przypadków przedawnienia kar. Nasz zespół doświadczonych prawników jest dostępny, aby zapewnić Ci wszechstronną pomoc prawną, dopasowaną do Twoich konkretnych potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze