Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Formy zatrudnienia przy podleganiu ubezpieczeniu KRUS

W Polsce równolegle obowiązują dwa systemy ubezpieczeń społecznych. Najbardziej znanym jest system Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do którego pośrednio pracownicy, zleceniodawcy i inni albo bezpośrednio – osoby prowadzące działalność gospodarczą wpłacają składki na ubezpieczenia społeczne. Drugim, zdecydowanie mniej popularnym jednak dużo tańszym od ZUS-u, jest KRUS. W artykule omówiono formy zatrudnienia przy podleganiu ubezpieczeniom KRUS.

Formy zatrudnienia przy podleganiu ubezpieczeniu KRUS

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego jest przeznaczona dla rolników indywidualnych oraz osób prowadzących szerokorozumianą działalność rolniczą. Przepisy prawa nie przewidują możliwości podlegania ubezpieczeniu w obu tych instytucjach jednocześnie.

WAŻNE!

Składki do KRUS są niższe od tych na ZUS o ponad tysiąc złotych. Należy jednak pamiętać, że później nasze ewentualne świadczenie chorobowe, rentowe lub emerytalne również będzie niższe.

Działalność gospodarcza na KRUS i jej warunki

Dla wielu osób jest to duża szansa na niższe składki. Przepisy, po spełnieniu określonych, dosyć skomplikowanych warunków, dają bowiem możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i opłacania składek na KRUS. Zgodnie z przepisem art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli tylko spełni określone tymi przepisami warunki.

Jednym z nich jest podleganie temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, a także dalsze prowadzenia działalność rolniczej lub praca w tym gospodarstwie. Gospodarstwo to musi mieć powyżej 1 ha przeliczeniowego. Zasada ta znajdzie również zastosowanie do pracy w tzw. dziale specjalnym. Kolejnym warunkiem jest złożenie w terminie 14 dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej odpowiedniego oświadczenia w KRUS. Takie oświadczenie daje nam możliwość kontynuacji opłacania składek w KRUS, czyli dalszego podlegania ubezpieczeniu w rolniczej Kasie.

Oczywiście przepisy przewidują jeszcze kilka warunków, których dotrzymanie jest konieczne dla pozostania w KRUS. Przede wszystkim nie możemy mieć innych tytułów do ubezpieczeń.

Chyba najtrudniejszym warunkiem jest limit dochodu. Bowiem zgodnie z nim kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (jeżeli działalność ta była prowadzona) nie przekracza określonej kwoty granicznej. Kwota graniczna podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem i jest ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

WAŻNE!

Termin wskazany przez przepisy na złożenie oświadczenia o dalszym podleganiu ubezpieczeniom w KRUS jest nieprzekraczalny i nie podlega przywróceniu.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Składki w ZUS i KRUS

Jak już wspomniałem, w Polsce nie ma możliwości, aby podlegać obu instytucjom jednocześnie. Składki w ZUS opłacane są przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą regulowaną przez odmienne przepisy lub zatrudnionych na umowę o pracę lub umowę zlecenie. Ubezpieczenie w KRUS zaś zarezerwowane jest dla rolników. Ustawa precyzyjnie wskazuje, kogo uważa się za rolnika, a kogo za domownika rolnika. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ustawy – rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. Dodatkowo ubezpieczonym w rolniczej Kasie może być nie tylko rolnik, ale również domownik rolnika. Ustawa za domownika rozumie osobę bliską rolnikowi, która:

  • ukończyła 16 lat i pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym
  • lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
  • a także stale z nim pracuje i oczywiście nie posiada z nim zawartej umowy o pracę.

Umowa o pracę a KRUS

Umowa o pracę jest oczywiście najczęstszą formą zatrudnienia pracownika w naszym kraju. W przypadku zatrudnienia na umowę o pracę każdy pracownik od razu zaczyna podlegać pod ZUS, niezależnie od tego czy jest np. rolnikiem, czy też tylko domownikiem rolnika. Zatrudnienie na umowę o pracę rodzi konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w ZUS. Pracownik podlegać będzie składkom na ubezpieczenia zdrowotne, społeczne oraz emerytalno-rentowe w ZUS, tym samym tracąc prawo do ubezpieczenia w KRUS.

Umowa zlecenie a KRUS

Kwestia ta jest dosyć skomplikowana. Niegdyś umowa zlecenie nie skutkowała objęciem zleceniobiorcy obowiązkiem zgłoszenia go do ubezpieczeń w ZUS. Od pewnego jednak czasu zawarcie umowy zlecenia wiąże się również z koniecznością objęcia takiej osoby ubezpieczeniem społecznym w ZUS, a także (choć już od dawna) koniecznością opłacania podatku dochodowego PIT od tejże umowy. W tym przypadku ustawodawca przewidział jednak wyjątek w postaci progu dochodowego, który nie może zostać przekroczony.

Zgodnie bowiem z treścią ust. 1 art. 5b – jeśli osoba została objęta innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778), czyli właśnie umowy zlecenia, a także gdy zostałaby powołana do rady nadzorczej, jeśli nie przekroczy określanego przez inne przepisu limitu przychodów, może dalej być na tzw. KRUS-ie.

Jaki to limit? Jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów, taki zleceniobiorca może dalej podlegać ubezpieczeniom społecznym w KRUS.

WAŻNE!

W sytuacji podpisania umowy zlecenia wcale nie musimy utracić prawa do podlegania ubezpieczeniom w KRUS. Koniecznym warunkiem jest tutaj osiąganie określonego przychodu. Przychód ten został ustalony na kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do końca roku 2023 jest to 3600 zł brutto. W 2024 roku od 1 stycznia do lipca będzie to kwota 4242 zł brutto, zaś od lipca do końca 2024 roku będzie to kwota 4300 zł brutto.

WAŻNE!

W przypadku podpisania umowy zlecenia należy ten fakt zgłosić do KRUS.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Umowa o dzieło a KRUS

Trzecią i zdecydowanie mniej popularną formą zatrudnienia jest umowa o dzieło. Charakter i rodzaj tej umowy, a także możliwości jej zawarcia budzą często szereg wątpliwości, a jej analiza jest skomplikowana. Umowa o dzieło po jej zawarciu nie rodzi konieczności zgłoszenia tego faktu do ubezpieczeń społecznych, a tym samym nie skutkuje wykluczeniem z ubezpieczenia w KRUS. Wobec tego w przypadku zawarcia takiej umowy nie tracimy prawa do KRUS. Brak jest w tym przypadku również limitu wynagrodzenia, inaczej niż ma to miejsce przy umowie zleceniu. Przepisy nie przewidują ograniczeń, dlatego też jest to najlepsza forma dodatkowego zatrudnienia dla rolnika, oczywiście o ile jest to możliwe z uwagi na inne kwestie, takie jak np. charakter wykonywanej działalności.

Emerytura z KRUS, ZUS lub z obu

Czy to jest w ogóle możliwe? Oczywiście. W Polsce tak często zmieniają się przepisy, że wiele razy możliwość taka była naprzemiennie wykluczana i ponownie przywracana. Z faktu otrzymywania podwójnej emerytury wcale nie wynika, że będziemy otrzymywać więcej pieniędzy. Aby móc otrzymywać emeryturę z KRUS, należy osiągnąć wiek 60 lat dla kobiet oraz 65 dla mężczyzn, a także posiadać 25 lat stażu emerytalnego w pracy na roli. Jeśli zaś osoba urodziła się już pod dacie granicznej, tj. 31 grudnia 1948 r., stażu emerytalnego w KRUS nie można uzupełnić okresami podlegania ubezpieczeniom społecznym w ZUS. Jeśli urodziliśmy się przed tym dniem, posiadamy prawo do jednej emerytury. Dlatego też będziemy mogli zsumować okresy ubezpieczenia w Kasie i w ZUS-ie i tym samym powiększyć swoją emeryturę.

Sprawa wygląda inaczej, gdy urodziliśmy się już w 1949 roku i później. Wtedy to będziemy mieć prawo do jednej i drugiej emerytury. Zmiana taka obowiązuję od 2008 roku. Zatem po osiągnięciu wieku emerytalnego i stażu składkowego możemy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę oraz o drugą emeryturę w KRUS. Jeżeli urodziliśmy się przed 1 stycznia 1949 roku, składamy wniosek do ZUS wraz z wnioskiem o zwiększenie wymiaru za lata pracy rolniczej. Kwota zwiększenia o staż w KRUS-ie obliczana jest na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

WAŻNE!

W tym miejscu musimy pamiętać, że aby uzyskać emeryturę z KRUS musimy podlegać ubezpieczeniom w rolniczej kasie co najmniej 100 kwartałów. Brak wymaganego stażu spowoduje, iż otrzymamy jedynie emeryturę z ZUS zgodnie z kwotą opłaconych składek.

Ubezpieczenia w KRUS stanowią odrębny system ubezpieczeń społecznych w naszym kraju. Kwestia tych ubezpieczeń jest dosyć skomplikowana i pełna haczyków, które skutecznie mogą pozbawić nas prawa do świadczeń z KRUS. Prowadzenie działalności gospodarczej na KRUS stanowi zaś ciekawą alternatywę dla ZUS, jednak jest możliwe po spełnieniu określonych kryteriów. W przypadku sporu z organem emerytalnym co do np. prawidłowego obliczenia świadczenia emerytalnego warto wesprzeć się opinią prawnika specjalizującego się w ubezpieczeniach społecznych.

Przykłady z życia wzięte

Przykład 1: Rolnik prowadzący gospodarstwo owocowe

Jan Kowalski jest właścicielem 2-hektarowego gospodarstwa owocowego. Od 5 lat prowadzi działalność związaną z uprawą jabłek i gruszek, opłacając składki w KRUS. Zdecydował się również na otwarcie małego sklepu z produktami regionalnymi, gdzie sprzedaje owoce z własnej uprawy oraz lokalne przetwory. Ponieważ jego roczny dochód z działalności pozarolniczej nie przekracza ustalonej kwoty granicznej, Jan nadal kwalifikuje się do ubezpieczenia w KRUS, korzystając z niższych składek oraz ochrony ubezpieczeniowej.

Przykład 2: Domownik rolnika zajmujący się pszczelarstwem

Maria Nowak mieszka i pracuje na gospodarstwie swojego męża, gdzie główną działalnością jest hodowla bydła. Maria, jako domownik, pomaga w pracach gospodarczych, ale również prowadzi własne pasieki, sprzedając miód na lokalnych targach. Jej działalność pszczelarska jest traktowana jako rolnicza, co pozwala jej na opłacanie składek w KRUS. Maria utrzymuje tę formę ubezpieczenia, ponieważ jej dochody z pszczelarstwa są niższe od limitu dochodowego określonego przez KRUS.

Przykład 3: Rolnik prowadzący agroturystykę

Ewa Szymańska, właścicielka 5-hektarowego gospodarstwa rolnego, specjalizuje się w uprawie warzyw i hodowli drobiu. Aby zwiększyć dochody, Ewa rozpoczęła działalność agroturystyczną, oferując zakwaterowanie i domowe posiłki dla turystów. Pomimo dodatkowych przychodów z agroturystyki, Ewa nadal kwalifikuje się do ubezpieczenia w KRUS, ponieważ jej głównym źródłem dochodu pozostaje rolnictwo, a dochód z pozarolniczej działalności nie przekracza ustawowego limitu dochodowego. Dzięki temu, Ewa nadal korzysta z niższych składek i pełnego zakresu ubezpieczenia rolniczego oferowanego przez KRUS.

Podsumowanie

Podsumowując, artykuł przedstawia różnorodne formy zatrudnienia, które pozwalają na podleganie ubezpieczeniom KRUS. Przykłady z życia wzięte ilustrują, jak rolnicy i domownicy rolników mogą prowadzić dodatkowe działalności, takie jak agroturystyka, pszczelarstwo czy sprzedaż produktów regionalnych, zachowując przy tym korzyści związane z niższymi składkami i ochroną ubezpieczeniową KRUS. Dzięki spełnieniu określonych warunków, takich jak limit dochodów, możliwe jest połączenie pracy rolniczej z innymi formami zarobkowania bez utraty praw do ubezpieczenia w KRUS.

Oferta porad prawnych

Czy potrzebujesz wsparcia w zrozumieniu przepisów dotyczących KRUS i form zatrudnienia? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz usług w zakresie przygotowywania dokumentów - szybko, profesjonalnie i bez wychodzenia z domu. Opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:
1. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Michał Berliński

O autorze: Michał Berliński

Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku...

>> więcej informacji o autorze