Zmiany w podatku od spadków i darowizn spowodowane inflacją

• Autor: Marcin Sądej

Rosnące ceny towarów i usług spowodowały, że zwiększeniu uległy niektóre limity wynikające z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wynika to przede wszystkim z ciągle rosnącej inflacji, przy czym mechanizm podnoszenia limitów figuruje w ustawie SD od dłuższego czasu. Przyjrzymy się dzisiaj wprowadzonym zmianom.

Wzrost cen a limity w podatku od spadków i darowizn

Na wstępie wskażmy na treść art. 17 ust. 1 ustawy SD, który podaje, że kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku, określone w art. 4 ust. 1 pkt 5, oraz niepodlegające opodatkowaniu, określone w art. 9 ust. 1, a także przedziały nadwyżki kwot wartości rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu, określone w art. 15 ust. 1, podwyższa się w przypadku wzrostu cen towarów nieżywnościowych trwałego użytku o ponad 6%, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.

W świetle powyższego przepisu zmianie ulegają wielkości wynikające z trzech przepisów. Po pierwsze, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy SD zwalnia się od podatku nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.

W myśl natomiast art. 9 ust. 1 ustawy SD – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Na koniec w art. 15 ust. 1 ustawy SD dla poszczególnych grup podatkowych stawka podatku została uzależniona od przekroczenia dwóch progów podatkowych w wysokości 10 278 zł oraz 20 556 zł.

Rozporządzenie zwiększające kwoty limitów

Jak stanowi art. 17 ust. 4 ustawy SD minister właściwy do spraw finansów publicznych ustala, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz skale podatkowe, o których mowa w art. 15 ust. 1.

W oparciu o ww. upoważnienie zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek. Rozporządzenie to weszło w życie z dniem 13 października 2022 roku. W tym miejscu warto dodać, że ustawodawca po raz pierwszy skorzystał z tego przepisu i wydał rozporządzenie na mocy art. 17 ust. 4 ustawy SD.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia ustala się:

1) kwoty pieniędzy lub kwoty wartości innych rzeczy zwolnione od podatku od spadków i darowizn, określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy w wysokości nieprzekraczającej:

a) 10 434 zł – od jednego darczyńcy,

b) 20 868 zł – od wielu darczyńców łącznie;

2) kwoty czystej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych niepodlegające opodatkowaniu, określone w art. 9 ust. 1:

a) pkt 1 ustawy – w wysokości 10 434 zł,

b) pkt 2 ustawy – w wysokości 7878 zł,

c) pkt 3 ustawy – w wysokości 5308 zł.

Natomiast w świetle § 2 rozporządzenia skale podatkowe, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, wynoszą:

W praktyce zwiększone limity powodują, że podatnicy podatku od spadków i darowizn będą płacić niższy podatek, ponieważ kwoty wolne są wyższe. Przy stale rosnących cenach z powodu inflacji takie działanie należy ocenić pozytywnie, przy czym oczekuje się dalszego zwiększenia limitów.