Rozliczenie podatku z działalności artystycznej

• Autor: Marcin Sądej

Przedmiotem naszej dzisiejszej analizy będzie problematyka rozliczenia podatku z działalności artystycznej. W naszych rozważaniach skupimy się na kwestii uzyskiwania przychodu ze sprzedaży własnoręcznie namalowanych przez artystę obrazów.

Ustalenie źródła przychodu w podatku PIT

Z uwagi na obszerny katalog potencjalnych źródeł przychodów w ramach podatku PIT kluczowe staje się ustalenie, czy w opisanym zdarzeniu mamy do czynienia z przychodem z działalności gospodarczej czy przychodem z praw majątkowych.

W tym zakresie wskażmy, że zgodnie z art. 5b ust. 1 ustawy PIT – za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Zgodnie natomiast z art. 18 ustawy – za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Przychód z praw majątkowych powstaje zatem m.in. w przypadku przychodów związanych z prawami autorskimi w związku z wykonywaną działalnością artystyczną. Zatem w sytuacji, gdy mamy do czynienia z dziełem typu własnoręcznie namalowany obraz i jego odpłatnym zbyciem, to przychody z tego tytułu należy kwalifikować właśnie do przychodów z praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 ustawy PIT.

Możemy zatem wskazać, że gdy przedmiotem umowy są prawa autorskie, to przychody z tego tytułu zalicza się do praw majątkowych, bez względu na podmiot, z którym zawarta została umowa (niezależnie czy kupujący to osoba fizyczna, czy też przedsiębiorca). Takie też stanowisko znajduje potwierdzenie w treści interpretacji Dyrektora KIS z dnia 14.10.2020 r., nr 0112-KDIL2-2.4011.490.2020.2.MM:

Podkreślić również należy, że w tym przypadku przychodem dla artysty będzie kwota faktycznie otrzymana, co ma przykładowo znaczenie w przypadku dokonywania sprzedaży poprzez domy aukcyjne. Przychodem dla artysty będzie kwota po pomniejszeniu o prowizję domu handlowego z tytułu pośredniczenia w sprzedaży.

W opisanym przypadku podatnik może uwzględnić 50% koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT.

Rozliczenia podatku dokonuje się dopiero na etapie składania zeznania rocznego PIT-36 w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Nie ma obowiązku opłacania miesięcznych zaliczek na podatek. Tak też Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji z dnia 11.01.2012 r., nr IPPB4/415-795/11-2/SP.

Działalność artystyczna na gruncie podatku VAT

Druga kwestia wymagająca wyjaśnienia to rozliczenie podatku VAT. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega bowiem działalność gospodarcza.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy VAT – działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy VAT – za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy PIT, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W myśl art. 15 ust. 3a ustawy przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

W rezultacie artysta dokonujący odpłatnej dostawy towaru w postaci własnoręcznie namalowanego obrazu nie jest w tym przypadku podatnikiem podatku VAT. Korzystanie z praw autorskich, w tym również w zakresie rozporządzania, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Końcowo należy jednak zaznaczyć, że nie jest wykluczone rozliczenie sprzedaży obrazów w ramach działalności gospodarczej. Podatnik może bowiem stworzyć takie okoliczności, które wskazują na prowadzenie w tym zakresie działalności firmowej.