Import węgla w celu dalszej odsprzedaży - VAT i akcyza

• Autor: Marcin Sądej

Z uwagi na panujący kryzys energetyczny warto przeanalizować regulacje stanowiące o podatkowych kwestiach związanych z importem węgla z kraju trzeciego. Przede wszystkim zwrócimy uwagę na regulacje ustawy VAT oraz ustawy o podatku akcyzowym.

Import węgla na gruncie ustawy o podatku akcyzowym

W pewnych okolicznościach import wyrobów węglowych sam w sobie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. W pierwszej kolejności wskażmy, że na gruncie podatku akcyzowego import to przywóz wyrobów akcyzowych z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju:

• jeżeli wyroby te z chwilą ich wprowadzenia na terytorium kraju nie zostaną objęte procedurą specjalną: tranzytu zewnętrznego, składowania celnego, wolnego obszaru celnego, odprawy czasowej lub uszlachetniania czynnego, a także nie zostaną objęte czasowym składowaniem,
• jeżeli zostało zakończone czasowe składowanie tych wyrobów lub została zamknięta procedura specjalna: tranzytu zewnętrznego, składowania celnego, wolnego obszaru celnego, odprawy czasowej lub uszlachetniania czynnego, którą wyroby te były objęte, i powstał dług celny.

Jak bowiem wynika z treści art. 9a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym – import węgla podlega opodatkowaniu, jeżeli jest dokonywany przez finalnego nabywcę węglowego. W myśl natomiast art. 2 pkt 23c ustawy finalny nabywca węglowy to podmiot, który:

1. nabywa na terytorium kraju, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby węglowe, lub
2. posiada uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby węglowe
   – niebędący jednak pośredniczącym podmiotem węglowym.

W rezultacie finalny nabywca węglowy podlega opodatkowaniu z tytułu importu węgla, jeżeli nie ma statusu pośredniczącego podmiotu węglowego.

Odnośnie natomiast tego ostatniego pojęcia należy wskazać, że zgodnie z art. 2 pkt 23a ustawy – pośredniczący podmiot węglowy to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju:

1. dokonujący sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, lub
2. używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów nieobjętych zwolnieniem od akcyzy, lub
3. używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów niepodlegających opodatkowaniu akcyzą
   – który dokonał zgłoszenia rejestracyjnego zgodnie z art. 16 ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy, podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą jako PPW, zobowiązany jest dokonać rejestracji w zakresie akcyzy przed dniem rozpoczęcia tej działalności.

Jeżeli zatem podmiot planujący dokonać importu węgla przed pierwszą czynnością zarejestruje się jako pośredniczący podmiot węglowy, to import nie podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.

W tym miejscu warto także wskazać na treść ustawy z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, gdzie w art. 13 możemy przeczytać, że przedsiębiorca, który wprowadził lub przemieścił na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej węgiel, bez względu na kraj pochodzenia tego węgla, jest obowiązany posiadać i udostępniać na żądanie wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej i naczelnika urzędu celno-skarbowego dokumenty potwierdzające kraj pochodzenia węgla, datę wprowadzenia lub przemieszczenia węgla na terytorium RP, a w przypadku węgla, którego krajem pochodzenia jest Ukraina, także region wydobycia węgla. Dokumenty przechowuje się przez okres 5 lat od daty wprowadzenia węgla na terytorium RP.

Odsprzedaż jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem akcyzowym

Pośredniczący podmiot węglowy będzie jednak zobligowany do odprowadzenia podatku akcyzowego z tytułu dalszej odsprzedaży węgla. Zgodnie z art. 21a ust. 1 ustawy pośredniczący podmiot węglowy ma w takim przypadku obowiązek rozliczania akcyzy poprzez miesięczną deklarację AKC-WW. Deklaracje takie składa się za dany miesiąc do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego do rozliczeń podatku akcyzowego.

Warto również dodać, że art. 31a ust. 1 ustawy określa zwolnienie od akcyzy w zakresie sprzedaży wyrobów węglowych do celów opałowych gospodarstw domowych. W związku z tym warto wskazać na treść § 3 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 26.01.2021 r. w sprawie warunków stosowania niektórych zwolnień od podatku akcyzowego. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku:

1. sprzedaży na terytorium kraju przez pośredniczący podmiot węglowy finalnemu nabywcy węglowemu korzystającemu ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy;
2. nabycia wewnątrzwspólnotowego przez finalnego nabywcę węglowego korzystającego ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy;
3. importu przez finalnego nabywcę węglowego korzystającego ze zwolnienia, o którym mowa w art. 31a ust. 1 ustawy
   – wyrobów węglowych w ilości nieprzekraczającej 200 kg jednorazowo, dla zastosowania zwolnienia od akcyzy nie muszą być spełnione warunki, o których mowa w art. 31a ust. 3 ustawy.

Końcowo wskażmy, że import towarów jest również czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W tym przypadku podatnikiem jest osoba mająca status importera. Podmiot taki rozlicza zarówno podatek należy, jak i podatek naliczony (jeżeli posiada status podatnika VAT czynnego).

W aktualnym stanie prawnym import węgla jest opodatkowany stawką 23% VAT, aczkolwiek z zapowiedzi rządzących wynika, że stawka ma zostać obniżona do zera.