Wykup samochodu osobowego z leasingu po zakończeniu umowy

• Autor: Marcin Sądej

W aktualnym stanie prawnym wykup samochodu osobowego z leasingu po zakończeniu umowy nie jest już tak korzystną opcją jak w latach poprzednich. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej regulacjom podatku PIT obowiązującym w tym zakresie.

Ograniczenie w możliwości prywatnego zbycia pojazdu wykupionego z leasingu

Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy PIT – regulacji dotyczących prywatnego zbycia rzeczy ruchomych nie stosuje się do przypadku odpłatnego zbycia składników, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 19, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat. Na mocy art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy PIT za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy leasingu operacyjnego, o którym mowa w art. 23b ustawy PIT.

Zanim powyższe przepisy weszły w życie, powszechną praktyką było dokonywanie prywatnego wykupu z leasingu firmowego i sprzedaż tak wykupionego pojazdu w ramach majątku prywatnego, a nie firmowego. W takim wypadku zastosowanie znajdował art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy PIT, który stanowi, że opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie rzeczy ruchomych, jeżeli zostało dokonane w ciągu 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca nabycia. W rezultacie prywatny wykup pojazdu z leasingu i sprzedaż po upływie 6 miesięcy powodował, iż taka transakcja była neutralna podatkowo na gruncie podatku PIT.

W aktualnym stanie prawnym takie rozwiązanie nie jest już możliwe. Wprowadzenie wskazanych na wstępie przepisów ogranicza tę możliwość. Sprzedaż samochodu osobowego wykupionego z leasingu bez konieczności zapłaty podatku jest możliwa, ale dopiero po upływie 6 lat – tak też pismo z dnia 23.11.2022 r. wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0113-KDIPT2-1.4011.736.2022.2.MZ, http://sip.mf.gov.pl.

W sytuacji gdy do odpłatnego zbycia dojdzie przed upływem tego okresu, powstały w ten sposób przychód będzie zaliczany do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej – nawet jeżeli w momencie sprzedaży formalnie podatnik przedsiębiorstwa już nie prowadzi.

Wykup do majątku firmowego

Należy zaznaczyć, że możliwe jest, aby wykup miał miejsce do majątku firmowego. Jeśli podatnik decyduje o wykorzystaniu pojazdu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to w momencie wykupu nabywa prawo własności, co uzasadnia możliwość ujęcia pojazdu jako środka transportu będącego środkiem trwałym. Wartością początkową jest w tym przypadku cena nabycia samochodu i od tej wartości dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Na zasadzie wyjątku – art. 22d ustawy PIT – jeżeli wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł możliwe jest jednorazowe ujęcie wydatku w kosztach podatkowych.

W przypadku amortyzacji środków trwałych będących samochodami osobowymi warto mieć na uwadze limity wynikające z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT. Z treści tego przepisu wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę:

• 225 000 zł – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym lub napędzanym wodorem,
• 150 000 zł – w przypadku pozostałych samochodów osobowych.

W praktyce przy wykupie z leasingu powyższe ograniczenie rzadko znajdzie zastosowanie, ponieważ nieczęste są przypadki, w których wartość początkowa po wykupie przekracza te wartości.

Podstawowa stawka amortyzacyjna dla samochodów osobowych wynosi – zgodnie z Wykazem stawek amortyzacyjnych – 20% rocznie.

Wykup samochodu osobowego z leasingu po zakończeniu umowy

Jeżeli wykup pojazdu następuje na potrzeby firmowe i wykupu dokonuje czynny podatnik VAT, to w oparciu o art. 86 ustawy VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury wykupu. Trzeba przy tym pamiętać o ograniczeniu w możliwości odliczenia określonego w art. 86a ustawy VAT. Ograniczenie to wskazuje, że w przypadku samochodów osobowych wykorzystywanych na cele mieszane (prywatno-firmowe) możliwe jest odliczenie jedynie 50% kwoty podatku naliczonego. Pełne odliczenie występować będzie, jeżeli samochód będzie używany wyłącznie na potrzeby firmowe, co musi być potwierdzone prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu.

Nie można jednocześnie zapominać o obowiązku informacyjnym związanym ze złożeniem VAT-26 w takim przypadku. Jak podaje art. 86a ust. 12 ustawy VAT – podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację VAT-26 o tych pojazdach w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK-VAT. W przypadku niezłożenia w terminie informacji VAT-26 uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od pierwszego dnia miesiąca, w którym podatnik złoży tę informację. Pamiętajmy, że pierwszym wydatkiem, o którym mowa w art. 86a ust. 12 ustawy VAT, będzie już wpłata zaliczki na poczet wykupu pojazdu. W rezultacie nie tylko sam wykup, ale już ewentualna zaliczka wyznacza moment, od którego należy obliczać termin na złożenie informacji VAT-26.

Spełnienie powyższych warunków uzasadnia prawo podatnik do dokonania odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego wynikające z faktury wykupu samochodu osobowego po zakończeniu umowy leasingu.

W świetle przedstawionych informacji możemy wskazać, że wykup samochodu osobowego z leasingu może rodzić różnorodne skutki podatkowe – determinujące w tym zakresie jest to, czy wykup ma miejsce na potrzeby prywatne, czy też firmowe. W zależności od wybranej opcji skutki w podatkach będą różne.