Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego

Przedawnienie powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego bez zaspokojenia wierzyciela, jakim jest Skarb Państwa lub też jednostka samorządu terytorialnego. Należy jednak mieć na uwadze, że w pewnych okolicznościach może dojść do przerwania biegu terminu przedawnienia, co będzie przedmiotem naszej dzisiejszej analizy.

Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego

Przedawnienie i przerwanie biegu przedawnienia

Przede wszystkim, jak podaje art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin przedawnienia może zostać przerwany lub zawieszony. Istotne jest, aby prawidłowo odróżniać te dwie instytucje. W przypadku zawieszenia terminu przedawnienia termin biegnie dalej po okresie zawieszenia. Natomiast w przypadku przerwania terminu – biegnie na nowo.

W zakresie okoliczności powodujących przerwanie biegu terminu przedawnienia należy wskazać przede wszystkim na treść art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej – bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

Przykładowo zobowiązanie w podatku PIT za 2017 rok (z terminem płatności do 30 kwietnia 2018) przedawnia się z końcem 2023 roku. Jeżeli organ podatkowy 30 grudnia 2022 r. zastosuje środek egzekucyjny, to termin przedawnienia zostanie przedłużony do 30.12.2027 roku. Nie jest przy tym wykluczone, aby dochodziło do wielokrotnego przerwania biegu przedawnienia.

Warto zwrócić uwagę, że powyższy przepis uzależnia skuteczność zastosowania środka egzekucyjnego, jako przesłanki przerwania biegu terminu przedawnienia, od zawiadomienia o nim podatnika, wprowadza swoistego rodzaju warunek.

Zastosowanie środka egzekucyjnego tak długo nie wywołuje skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia, dopóki podatnik nie zostanie o nim zawiadomiony. Późniejsze w stosunku do zastosowanego środka egzekucyjnego zawiadomienie skutkuje natomiast przerwaniem biegu terminu przedawnienia już od dnia zastosowania tego środka.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Nie może to jednak oznaczać, że warunek zawiadomienia może ziścić się w każdym czasie, tj. również po okresie przedawnienia. Przepis art. 70 § 4 O.p. przewiduje wyłącznie dwie przesłanki przerwania biegu terminu przedawnienia, tj.:

  • zastosowanie środka egzekucyjnego oraz
  • zawiadomienie o tym podatnika.

Zastosowanie środka egzekucyjnego wiąże się zawsze z obowiązkiem zawiadomienia o tym zobowiązanego. Jest to warunek ważności i skuteczności czynności egzekucyjnych. Jak podaje WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 23.04.2021 r., I SA/Gl 650/21:

„Regulacja zawarta w art. 70 § 4 O.p. jednoznacznie wskazuje, że warunkami koniecznymi, a jednocześnie wystarczającymi do przerwania biegu terminu przedawnienia na tej podstawie są: zastosowanie środka egzekucyjnego i zawiadomienie o tym fakcie podatnika, przy czym obie te czynności powinny nastąpić przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania.”

Przykładowo zobowiązanie w podatku PIT za 2017 rok (z terminem płatności do 30 kwietnia 2018) przedawnia się z końcem 2023 roku. Jeżeli organ podatkowy 30 grudnia 2023 zastosuje środek egzekucyjny, ale powiadomi o tym podatnika w dniu 2 stycznia 2024 r., to zobowiązanie ulegnie przedawnieniu. W takim przypadku nie dojdzie do przerwania biegu terminu przedawnienia. Zobowiązanie podatkowe wygaśnie.

WAŻNE!

Okolicznością powodującą przerwanie biegu terminu przedawnienia jest zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został powiadomiony.

Co to jest środek egzekucyjny?

Jak podaje art. 1a pkt 12 lit. a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych środkiem egzekucyjnym jest egzekucja:

  • z pieniędzy,
  • z wynagrodzenia za pracę,
  • ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,
  • z rachunków bankowych,
  • z innych wierzytelności pieniężnych,
  • z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,
  • z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,
  • z praw majątkowych zarejestrowanych w rejestrze akcjonariuszy,
  • z weksla,
  • z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,
  • z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
  • z pozostałych praw majątkowych,
  • z ruchomości,
  • z nieruchomości.

Powyższy katalog, chociaż obszerny, ma jednak charakter zamknięty i wyłączny.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Zawiadomienie podatnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego

Zawiadomienie podatnika stanowi w tym przypadku jeden z obowiązkowych elementów przerwania biegu przedawnienia. W orzecznictwie można spotkać się z poglądem, że zawiadomienie zobowiązanego o zastosowaniu środka egzekucyjnego, aczkolwiek niezbędne dla wypełnienia wymogów art. 70 § 4 O.p., nie musi nastąpić przed tym zastosowaniem.

Przykładowo, skoro zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku zobowiązanego doręczono bankowi prowadzącemu jego rachunek, to w tym właśnie dniu doszło do przerwania biegu przedawnienia. Nie jest przy tym istotne, kiedy doręczono zobowiązanemu zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego (wyrok NSA z dnia 30.07.2021 r., III FSK 3839/21).

Podobnie też WSA w Opolu w wyroku z dnia 10.12.2020 r., I SA/Op 273/20:

„Zgodnie z art. 70 § 4 O.p. dla przerwania biegu terminu przedawnienia niezbędne jest zastosowanie środka egzekucyjnego, przy czym słowo »wskutek« implikuje, iż to właśnie datę zastosowania środka egzekucyjnego należy uznać za datę przerwania biegu terminu przedawnienia. Zawiadomienie zobowiązanego o zastosowaniu środka egzekucyjnego, aczkolwiek niezbędne dla wypełnienia wymogów art. 70 § 4 O.p., nie musi nastąpić przed tym zastosowaniem.”

WAŻNE!

Jeżeli zawiadomienie miało miejsce po zastosowaniu środka egzekucyjnego, to przerwanie biegu terminu przedawnienia ma miejsce z dniem zastosowania środka.

Z perspektywy podatników zagadnienie przerwania biegu terminu przedawnienia ma istotne znaczenie, ponieważ może prowadzić do wielokrotnego rozpoczęcia obliczania terminu przedawnienia. Warto pamiętać, że w przypadku środka egzekucyjnego dla skutecznego przerwania biegu ważne jest nie tylko jego zastosowanie, ale i zawiadomienie podatnika.

Przykłady

 

Podatnik Jan Kowalski, który zalegał z zapłatą podatku dochodowego za rok 2019, został poinformowany przez urząd skarbowy o wszczęciu egzekucji z jego rachunku bankowego w dniu 1 czerwca 2023 roku. Pomimo że termin płatności upłynął 30 kwietnia 2020 roku, a zatem zobowiązanie podatkowe miałoby ulec przedawnieniu z końcem 2025 roku, działanie to przerwało bieg terminu przedawnienia. Nowy termin przedawnienia zaczął biec od dnia następującego po zastosowaniu środka egzekucyjnego, co oznacza, że zobowiązanie przedawni się teraz dopiero z końcem 2028 roku.

 

Firma XYZ, mająca nieuregulowane zobowiązania VAT za 2018 rok, otrzymała zawiadomienie o zajęciu należności z tytułu wynagrodzeń należnych jej pracownikom jako środek egzekucyjny zastosowany przez urząd skarbowy. Zawiadomienie to zostało doręczone firmie w dniu 15 listopada 2023 roku, tuż przed upływem terminu przedawnienia, który nastąpiłby z końcem 2023 roku. W konsekwencji, przerwanie biegu terminu przedawnienia spowodowało, że nowy termin przedawnienia będzie liczony od 16 listopada 2023 roku, wydłużając okres, w którym urząd może dochodzić zaległości.

 

Emerytka Ewa Nowak, która nie zapłaciła należnego podatku od nieruchomości za rok 2018, została poinformowana o zastosowaniu przez gminę środka egzekucyjnego w postaci zajęcia części jej emerytury. Zawiadomienie o tym fakcie otrzymała 20 grudnia 2023 roku. Choć pierwotny termin płatności minął 31 marca 2019 roku, a zobowiązanie miało przedawnić się z końcem 2024 roku, to dzięki zastosowaniu środka egzekucyjnego i zawiadomieniu o nim podatnika przed upływem tego terminu, bieg terminu przedawnienia został przerwany. Nowy termin przedawnienia zaczął biec od 21 grudnia 2023 roku, dając gminie dodatkowe 5 lat na egzekucję zaległych podatków.

Podsumowanie

 

Przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest kluczowym mechanizmem, który umożliwia organom podatkowym przedłużenie okresu, w którym mogą dochodzić nieuregulowanych należności. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu środków egzekucyjnych oraz odpowiedniemu zawiadomieniu podatnika o ich użyciu, co skutkuje rozpoczęciem biegu nowego terminu przedawnienia od dnia następującego po zastosowaniu takiego środka. Zrozumienie tych procesów jest niezbędne zarówno dla podatników, jak i praktyków prawa podatkowego, aby skutecznie zarządzać zobowiązaniami podatkowymi.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz pomocy w zrozumieniu przepisów dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych lub wsparcia w przygotowaniu odpowiednich pism? Skorzystaj z naszych porad prawnych online – zapewniamy profesjonalne wsparcie i szybką pomoc w zarządzaniu Twoimi zobowiązaniami podatkowymi. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze