Zbliżający się termin rozliczenia rocznego to również czas, w którym należy rozważyć możliwość skorzystania z odliczeń podatkowych. W ramach naszego dzisiejszego artykułu zastanowimy się nad możliwością skorzystania z ulgi prorodzinnej w przypadku posiadania dzieci z różnego małżeństwa i wykonywania władzy rodzicielskiej w różnym zakresie.
Jak stanowi art. 27f ust. 1 ustawy PIT – od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27 podatnik ma prawo odliczyć określoną kwotę na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). W rezultacie do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Dla przykładu – fakt płacenia alimentów na dzieci nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a więc spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Co jednak istotne, ustawa PIT nie zastrzega, aby ulga przysługiwała tylko rodzicom w ramach tego samego małżeństwa. Jeżeli podatnik posiada dzieci z różnych małżeństw i w stosunku do nich posiada i wykonuje władzę rodzicielską, to jest uprawniony do ulgi prorodzinnej.
WAŻNE!
Ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują władzę rodzicielską nad dziećmi. Jeżeli rodzic dziecka, pomimo posiadania praw rodzicielskich, nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne, należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.
Jak stanowi art. 27f ust. 4 ustawy PIT, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego – miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Powyższy przepis daje zatem rodzicom posiadającym i wykonujących władzę rodzicielską możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia. Natomiast jeśli takiego porozumienia brak, odliczenie przysługuje w częściach równych.
Przykład 1.
Podatnik posiada dzieci z dwóch małżeństw i wobec każdego z nich posiada władzę rodzicielską. Na syna z pierwszego małżeństwa opłaca alimenty i utrzymuje incydentalne kontakty. W stosunku do córki z drugiego małżeństwa aktywnie zajmuje się jej wychowywaniem. Wraz z drugą żoną podjął decyzję, że w całości odliczy ulgę prorodzinną w zeznaniu rocznym. W takim przypadku w stosunku do syna nie przysługuje mu ulga, natomiast w stosunku do córki może odliczyć pełną kwotę.
Jak wskazał WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 08.07.2021 r., I SA/Go 236/21:
„Brzmienie art. 27f ust. 4 u.p.d.o.f. rozróżnia podział ulgi po połowie, jak i podział w proporcji ustalonej przez rodziców. Tym samym wobec braku uzgodnienia co do proporcji podziału ulgi, rodzice dziecka korzystają z ulgi w częściach równych, także wówczas gdy rozmiar wykonywania władzy rodzicielskiej przez każde nich nie jest jednakowy.”
W konsekwencji, jeśli brak jest porozumienia pomiędzy rodzicami posiadającymi władzę rodzicielską, ulga przysługuje po połowie, nawet jeżeli wychowywanie nie odbywa się w idealnie równych proporcjach. Trudno bowiem wskazać, w jaki sposób organy podatkowe miałyby dokonywać weryfikacji deklarowanego przez każdego z rodziców zakresu wykonywanej władzy rodzicielskiej, np. podejmowanych czynności i osobistych starań czy ilości czasu i energii poświęconym wychowywaniu dziecka oraz staraniom o jego fizyczny i duchowy rozwój.
WAŻNE!
W przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami co do sposobu podziału ulgi – każdy z nich może od podatku odliczyć połowę kwoty.
Końcowo wskażmy, że odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty ich urodzenia.
Na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
Organy podatkowe uznają, że w zeznaniu rocznym (a konkretnie w załączniku PIT/O) należy wymienić wszystkie dzieci, wobec których podatnik wykonywał władzę rodzicielską. Jeżeli na skutek porozumienia z drugim rodzicem ulga w całości będzie rozliczana przez drugiego rodzica, to podatnik jako kwotę odliczenia powinien wpisać zero.
Masz problem z rozliczeniem podatku, potrzebujesz pomocy eksperta? Zmiany w podatkach i ulgach w związku z Nowym Ładem nie są dla Ciebie jasne? Opisz nam swój problem i zadaj pytania wypełniając formularz poniżej ▼▼▼
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...
>> więcej informacji o autorze