Limity dorabiania do rent i emerytur

• Autor: Zuzanna Lewandowska

Emerytura nie musi stanowić jedynego źródła utrzymania dla osób, które osiągnęły już wiek emerytalny, czyli 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Osoby te mogą dorabiać do emerytury bez żadnych ograniczeń. Nie dotyczy to jednakże osób, które przebywają na rencie lub wcześniejszej emeryturze, a więc które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. Z artykułu dowiedzą się Państwo, jakie są obecne limity dorabiania do rent i emerytur oraz na co trzeba uważać, decydując się na dorabianie do emerytury i renty.

Dorabianie do renty i emerytury

Emeryci i renciści mogą dorabiać do otrzymywanego świadczenia z ZUS, ale muszą pamiętać, że istnieją limity, których przekroczenie może wiązać się z określonymi konsekwencjami, takimi jak zmniejszenie wypłacanego świadczenia albo nawet jego zawieszenie. Niektórzy renciści i emeryci mogą dorabiać do renty i emerytury bez ograniczeń. Pozostali powinni pilnować wysokości swoich dochodów oraz aktualnych limitów, aby uniknąć przekroczenia kwoty granicznej dochodu.

Kogo nie dotyczą limity?

Ograniczenie dorabiania do renty i emerytury nie dotyczy osób, które:

1. mają ustalone prawo do emerytury i ukończyły powszechny wiek emerytalny, tj. 60 lat w przypadku kobiet oraz 65 lat w przypadku mężczyzn, z wyjątkiem emerytów, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego. W takiej sytuacji, jeżeli przychód przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury, emerytura zostanie wypłacona w niższej wysokości, a więc bez dopłaty do minimum;
2. mają prawo do emerytury częściowej,
3. mają prawo do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub renty rodzinnej po tych inwalidach;
4. mają prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową;
5. pobierają renty rodzinne po uprawnionych do tych świadczeń – jeżeli pobierana renta rodzinna jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego – również można dorabiać bez ograniczeń.

Kiedy ZUS zawiesza lub zmniejsza rentę lub emeryturę?

Przekroczenie limitu dorabiania do rent i emerytur przez osobę, którą te limity obowiązują, może spowodować zmniejszenie świadczenia albo nawet jego zawieszenie.

Świadczenie ulega zmniejszeniu, jeśli kwota przychodu brutto, osiągnięta w wyniku dorabiania do renty lub emerytury, przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego ostatnio przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, ulegnie z kolei zawieszeniu w sytuacji, gdy kwota przychodu brutto, osiągnięta w wyniku dorabiania do renty lub emerytury, przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego ostatnio przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Podsumowując, limity dorabiania do renty i emerytury ulegają zmianie co trzy miesiące, w związku z ogłaszaniem przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za dany kwartał kalendarzowy. Warto o tym pamiętać i monitorować na bieżąco pojawiające się informacje.

Z uwagi na sukcesywny wzrost przeciętnego wynagrodzenia limity dorabiania do rent i emerytur również ulegają stopniowemu zwiększeniu. Oznacza to, że emeryci i renciści, których obowiązują graniczne kwoty przychodu z dorabiania, mogą zarobić więcej, nie ryzykując jednocześnie zmniejszeniem wypłacanego przez ZUS świadczenia czy zawieszeniem jego wypłacania.

Nowe limity dorabiania w 2023 r.

Od grudnia 2022 r. do lutego 2023 r. górną granicą dorabiania do renty i emerytury jest kwota 4.536,50 zł brutto. Oznacza to, że dodatkowy miesięczny przychód, który nie przekroczy 4.536,50 zł, nie doprowadzi do zmniejszenia wypłacanej przez ZUS emerytury lub renty. Na limit dorabiania obowiązujący przez następne trzy miesiące, tj. od marca do kwietnia 2023 r., trzeba jeszcze poczekać. Ta kwotowa granica dotyczy tzw. bezpiecznego limitu dorabiania do renty i emerytury, aby wypłacane świadczenie nie zostało zmniejszone, i stanowi 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jak już wyżej wspomniano, limit dorabiania, którego przekroczenie powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia jest wyższy. Aktualnie wynosi on 8.424,90 zł brutto i stanowi 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Osiągnięcie przychodu powyżej tej kwoty spowoduje więc już nie tylko zmniejszenie wysokości wypłacanego świadczenia, ale jego zawieszenie.

Jeżeli z kolei uzyskiwane przez emeryta lub rencistę zarobki z dodatkowego przychodu będą wahać się pomiędzy 70% do 130% przeciętnego wynagrodzenia, tj., według limitów obowiązujących od grudnia 2022 r. do końca lutego 2023 r., od ponad 4.536,50 zł do 8.424,90 zł brutto, wówczas świadczenie ZUS zostanie zmniejszone o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Konsekwencje nieinformowania ZUS o dochodach

Emeryci i renciści powinni monitorować aktualne limity dorabiania do emerytury i renty, jak również wysokość swoich dodatkowych przychodów. Dotyczy to osób, które nie podlegają zwolnieniu z limitów dorabiania, w szczególności rencistów i osób, które przeszły na wcześniejszą emeryturę. Osoby te są obowiązane do informowania ZUS o swoich prognozowanych dochodach. Jeżeli pracowały w 2022 r., powinny to zrobić do końca lutego 2023 r. Gdyby nie dopełniły tego obowiązku wobec ZUS, mogą zostać zobowiązane do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.