Drugi próg podatkowy - od jakich kwot go liczyć?

• Publikacja: 2023-03-02
• Marcin Sądej

Do przychodów opodatkowanych na zasadach ogólnych stosujemy stawkę podatku wynikającą z tzw. skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy PIT. Przepis ten zawiera pewne progi podatkowe wpływające na wysokość podatku do zapłaty. W artykule przyjrzymy się dokładnie, od jakich kwot należy obliczać drugi próg podatkowy.

Skala podatkowa oraz progi podatkowe

Nasze rozważania należy rozpocząć od analizy treści art. 27 ust. 1 ustawy PIT, który podaje, że podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali podatkowej:

1. do 120 000 zł – 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł,
2. ponad 120 000 zł – 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł.

Jak zatem widać, próg podatkowy został ustanowiony na poziomie 120 000 zł podstawy obliczenia podatku.

Ustawa PIT wprowadza więc tzw. progresją szczeblową, w ramach której podstawa opodatkowania dzielona jest na części o określonej wysokości i od tych części obliczany jest podatek według odrębnej stawki podatkowej. W aktualnym stanie prawnym mamy wyszczególnione dwa przedziały podatkowe.

Istotnym elementem skali podatkowej jest również kwota wolna od podatku, która wynika z przemnożenia najniższej stawki podatkowej przez kwotę wolną od podatku wynoszącą 30 000 zł. W tym miejscu warto też dodać, że nieprzekroczenie kwoty wolnej od podatku nie zwalnia podatnika z obowiązki złożenia rocznego zeznania podatkowego. Art. 45 ust. 1 ustawy PIT, stanowiący o obowiązku składania rocznych zeznań podatkowych, nie zwalnia podatników z tego obowiązku tylko z uwagi na nieprzekroczenie kwoty wolnej od podatku.

Czym jest podstawa obliczenia podatku?

Kolejnym przepisem, który należy w tym zakresie przywołać, jest art. 26 ust. 1 ustawy PIT, który podaje, że podstawą obliczenia podatku – z zastrzeżeniem wyjątków tam przewidzianych – jest dochód po odliczeniu konkretnych kwot. W kwestii dochodu to nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ustawy PIT). Następnie, od tak ustalonego dochodu odliczamy kwoty, o których stanowi art. 26 ust. 1 ustawy PIT. Przepis ten dotyczy kwot:

• składek na ubezpieczenie społeczne;
• wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego;
• składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 500 zł;
• dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika;
• wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne;
• wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł;
• darowizn przekazanych na cele:
  a) działalności organizacji pożytku publicznego;
  b) kultu religijnego,
  c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi;
  d) kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe,
  e) określone w art. 7 ust. 1 ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie
  – w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Podkreślenia zatem wymaga, że próg podatkowy określany jest poprzez wielkość podstawy obliczenia podatku. Mówiąc zatem precyzyjnie, nie jest to kwota przychodu czy też kwota dochodu (chyba że podatnik nie dokonuje żadnych odliczeń, wtedy podstawa obliczenia podatku równa jest kwocie dochodu).

Preferencyjne rozliczenie małżonków

Wejście w drugi próg podatkowy powoduje zastosowanie 32% stawki podatkowej, co stanowi znaczne obciążenie finansowe. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem może okazać się preferencyjne rozliczenie małżonków. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 2 ustawy PIT – małżonkowie pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

1. przez cały rok podatkowy albo
2. od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego
   – mogą być na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot pomniejszających dochód; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

W przypadku zastosowania tego rozwiązania zsumowany łączny dochód małżonków najpierw dzielimy na pół, następnie obliczamy podatek i mnożymy go przez dwa. Takie rozwiązanie pozwala małżonkom uciec z drugiego w pierwszy próg podatkowy na skutek podzielenia łącznych dochodów. Wspólne rozliczenie obejmuje również małżonków, jeżeli jeden z nich w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.

Odpowiadając na pytanie postawione w tytule, należy zatem zaznaczyć, że drugi próg podatkowy należy obliczać od podstawy obliczenia podatku, a więc od dochodu po pomniejszeniu o przysługujące zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy PIT odliczenia.