Rozliczenie podatku dochodowego - zeznanie roczne

• 2024-02-13
• Autor: Marcin Sądej

Podatek dochodowy PIT jest podatkiem rocznym w tym sensie, że termin płatności przypada po zakończeniu roku podatkowego. W związku z upływem roku podatkowego na podatnikach spoczywa również obowiązek złożenia zeznania rocznego. W naszym dzisiejszym artykule przyjrzymy się kilku najważniejszym kwestiom z tym związanym.

Obowiązek składania zeznania rocznego PIT

Jak stanowi art. 45 ust. 1 ustawy PIT, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.

Jednocześnie na mocy art. 45 ust. 6 ww. ustawy – podatek dochodowy wynikający z zeznania jest podatkiem należnym od dochodów podatnika uzyskanych w roku podatkowym, chyba że właściwy organ podatkowy wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku.

Z powyższych przepisów płynie kilka istotnych wniosków. Przede wszystkim zeznanie podatkowe może być złożone dopiero po zakończeniu roku podatkowego. Zgodnie z art. 11 Ordynacji podatkowej w tym wypadku rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. To oznacza, że zeznanie podatkowe PIT można złożyć dopiero po 31 grudnia (aczkolwiek zostanie uznane, że złożenie miało miejsce z dniem 15 lutego).

Po drugie, w zeznaniu rocznym wykazuje się nie tylko dochód, ale i stratę podatkową. W rezultacie fakt osiągnięcia w danym roku wyłącznie straty podatkowej czy też dochodu niepowodującego powstania obowiązku podatkowego (np. dochód mieszczący się w kwocie wolnej od podatku) nie zwalnia podatnika ze złożenia zeznania rocznego.

Po trzecie, w deklaracji rocznej nie wykazuje się dochodów zwolnionych od podatku. Przykładowo zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 115 ustawy PIT zwalnia się od podatku wygrane i nagrody otrzymane przez uczniów za udział w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Pamiętajmy jednak o wyjątkach. Przykładowo na mocy art. 30e ust. 4 pkt 2 ustawy PIT po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym PIT-39 wykazać dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Podatnik osiągający tego rodzaju przychody nie ma obowiązku wykazywania tych dochodów w zeznaniu rocznym PIT.

Zwróćmy zatem uwagę, że konieczne jest odróżnienie dochodów zwolnionych od podatku (na mocy art. 21 ust. 1 ustawy PIT) od dochodów nie generujących konieczności zapłaty podatku (mieszczących się w kwocie wolnej wynikającej z art. 27 ust. 1 ustawy PIT).

Ustalenie urzędu skarbowego, do którego należy złożyć zeznanie podatkowe

W zakresie ustalenia właściwości miejscowej organu podatkowego co do zeznania rocznego trzeba sięgnąć aż do trzech różnych aktów prawnych. Zgodnie z art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej – jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika.

W myśl art. 45 ust. 1b ustawy PIT – urzędem skarbowym jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed tym dniem – według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium.

Natomiast w myśl § 11 rozporządzenia w sprawie właściwości organów podatkowych – organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach należnego za dany rok podatkowy podatku dochodowego od osób fizycznych dla podatników, którzy zmienili miejsce zamieszkania lub pobytu, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy – jest organ podatkowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie lub pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustał przed tym dniem – według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu na jej terytorium.

Mając na uwadze wyżej powołane regulacje prawne, stwierdzić należy, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy ma określenie miejsca zamieszkania podatnika na ostatni dzień roku podatkowego.

Udostępnianie zeznań podatkowych za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego oraz ich akceptacja przez podatnika

Jak stanowi art. 45cd ustawy PIT z dniem 15 lutego roku następującego po roku podatkowym organ podatkowy udostępnia podatnikowi (z wyjątkiem podatnika składającego zeznanie w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą lub działami specjalnymi produkcji rolnej oraz podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku) za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego zeznania podatkowe.

Akceptacja przez podatnika udostępnionego zeznania rocznego przed 30 kwietnia oznacza złożenie zeznania. Natomiast akceptacja przez podatnika zmian wprowadzonych do złożonego zeznania lub informacji oznacza złożenie korekty.

Niedokonanie akceptacji lub odrzucenia udostępnionego zeznania przed upływem terminu określonego na jego złożenie oznacza złożenie udostępnionego zeznania w ostatnim dniu tego terminu (automatyczna akceptacja).

Przykładowo podatnik, który uzyskuje dochody tylko ze stosunku pracy i nie ma zamiaru korzystać z żadnych ulg podatkowych, nie musi składać zeznania rocznego PIT i nie musi go akceptować, ponieważ zeznanie PIT-37 zostanie automatycznie złożone i zaakceptowane z dniem 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.