Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Podział majątku firmowego małżonków po rozwodzie a podatek VAT

Przedmiotem naszej dzisiejszej analizy będzie sytuacja, w której podatnik VAT musi przekazać wykorzystywany w działalności gospodarczej składnik majątku drugiemu z małżonków na skutek podziału majątku w ramach dokonanego rozwodu. Zastanowimy się, czy taki przypadek rodzi konieczność odprowadzenia podatku należnego VAT.

Podział majątku firmowego małżonków po rozwodzie a podatek VAT

Majątek małżonków wykorzystywany w działalności gospodarczej

Na wstępie wskażmy, że istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. W konsekwencji jak najbardziej dopuszczalne jest, aby składnik majątku objęty wspólnością małżeńską był wykorzystywany w działalności.

Natomiast gdy dochodzi do ustania wspólności małżeńskiej na skutek rozwodu, małżonkowie dokonują podziału majątku wspólnego.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

WAŻNE!

Możliwa jest sytuacja, w której podatnik w ramach swojej działalności gospodarczej wykorzystuje składnik majątku objęty wspólnością małżeńską, a następnie na skutek rozwodu jest zobligowany do jego przekazania w ramach podziału majątku.

Przekazanie składnika firmowego jako czynność podlegająca VAT

Nie każda czynność, która stanowi dostawę towarów, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zarówno przedsiębiorca, jak i jego małżonek traktowani są jako odrębne podmioty. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Zatem pomimo zakupu składników majątku wykorzystywanych do działalności gospodarczej podatnika w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, z uwagi na fakt, iż składniki te były przeznaczone i wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej jednego z małżonków, to z tytułu ich przekazania w ramach podziału majątku będzie on działał jako podatnik podatku VAT.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

WAŻNE!

Małżonek wykorzystujący w swojej firmie składnik majątku małżeńskiego sprawuje nad nim ekonomiczne władztwo, co oznacza, że choć jest to rzecz objęta współwłasnością łączną, to jednak w momencie jego przekazania dokonuje czynności opodatkowanej jako czynny podatnik VAT.

Obowiązek zapłaty podatku VAT z tytułu przekazania małżonkowi firmowego majątku

W przypadku przekazania firmowego składnika majątku na skutek rozwodu i podziału majątku małżonków należy odnieść się do treści art. 7 ust. 2 ustawy VAT, który stanowi, że opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny
    – jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonywać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:

  • po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
  • po drugie – czynność wykonywana jest przez podmiot, który jest podatnikiem VAT.

Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to przekazanie składnika majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej na skutek rozwodu podlega opodatkowaniu VAT. Potwierdza to interpretacja Dyrektora IS w Katowicach z dnia 19.10.2015 r., nr IBPP1/4512-559/15/Lsz, gdzie organ podatkowy wskazał, że w związku z przeniesieniem na małżonkę w wyniku rozwodu władztwa ekonomicznego nad częścią majątku przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, powstanie u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy z tytułu podatku VAT.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

W celu natomiast ustalenia podstawy opodatkowania do wyliczenia kwoty należnego VAT sięgnąć należy do treści art. 29a ust. 2 ustawy, gdzie czytamy, że w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

W konsekwencji podstawą opodatkowania będzie realna wartość towaru w momencie przekazania. Inaczej ujmując, będzie to cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru (tj. skorygowana na dzień, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania przedmiotowych towarów.)

Na marginesie należy dodać, że takie przekazanie nie jest dokumentowane fakturą, aczkolwiek podatnik może czynność udokumentować dowolnym dowodem wewnętrznym.

WAŻNE!

Przekazanie majątku firmowego na skutek rozwodu i podziału majątku małżonków podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli z tytułu nabycia tego składnika (lub części) przedsiębiorca miał prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Mając zatem powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że w pewnych okolicznościach powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT z tytułu przekazania majątku małżonkowi na skutek rozwodu i podziału majątku. Możliwa jest zatem sytuacja, w której przedsiębiorca będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu. Każdorazowo warto w takim przypadku skonsultować się ze specjalistą z zakresu podatku VAT.

Przykłady

 

Przypadek 1: Przekazanie samochodu firmowego Jan i Ewa prowadzili wspólnie firmę oferującą usługi transportowe, korzystając z floty samochodowej zakupionej na potrzeby działalności. Po rozwodzie, w ramach podziału majątku, Jan przekazał Ewie jeden z samochodów, który był wykorzystywany w działalności gospodarczej. Mimo że samochód był elementem majątku wspólnego, Jan, jako podatnik VAT, był zobowiązany do zapłaty podatku VAT z tytułu przekazania tego środka trwałego, ponieważ samochód został nabyty na potrzeby firmy i Jan miał prawo do odliczenia VAT przy jego zakupie.

 

Przypadek 2: Wydzielenie części magazynowej Agnieszka i Tomasz wspólnie prowadzili sklep z częściami samochodowymi. W wyniku rozwodu doszło do podziału majątku, w ramach którego Agnieszka otrzymała część magazynową wykorzystywaną w działalności gospodarczej. Przeniesienie tej części majątku na Agnieszkę, która również jest podatnikiem VAT, wymagało od Tomasz rozliczenia podatku VAT, gdyż magazyn był wcześniej zakupiony i wykorzystywany wyłącznie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a Tomasz korzystał z prawa do odliczenia VAT.

 

Przypadek 3: Podział wyposażenia biurowego Karolina i Marek byli małżeństwem, które razem prowadziło kancelarię prawniczą. W trakcie rozwodu zdecydowali o podziale majątku, w tym wyposażenia biurowego takiego jak komputery, drukarki i meble biurowe, które były wykorzystywane wyłącznie w celach działalności gospodarczej. Ponieważ te przedmioty były częścią aktywów firmowych i na ich zakup firma mogła odliczyć VAT, Marek, który zdecydował się przekazać część tych aktywów Karolinie, musiał rozliczyć VAT z tytułu tego przekazania, co było związane z przeniesieniem prawa do korzystania z tych dóbr jak właściciel.

Podsumowanie

 

Podział majątku firmowego między małżonków po rozwodzie może rodzić konieczność zapłaty podatku VAT, zwłaszcza gdy przekazywane składniki majątku były wykorzystywane w działalności gospodarczej i na ich zakup przedsiębiorca miał prawo do odliczenia podatku naliczonego. Istotne jest, aby przedsiębiorcy byli świadomi potencjalnych obowiązków podatkowych wynikających z takich transakcji, co podkreśla znaczenie konsultacji ze specjalistą ds. VAT w celu uniknięcia nieprzewidzianych zobowiązań.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz porady w zakresie podatku VAT przy podziale majątku firmowego po rozwodzie? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasz zespół ekspertów ds. prawa podatkowego jest do Twojej dyspozycji, aby zapewnić Ci kompleksowe wsparcie i optymalne rozwiązania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze