Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Przedawnienie zobowiązań podatkowych

Obowiązek zapłaty podatku dotyczy prawie każdego. Trzeba jednak podkreślić, że zasadniczo możliwość dochodzenia zapłaty podatku przez organy podatkowe jest ograniczona w czasie. Dzieje się tak za sprawą instytucji przedawnienia zobowiązań podatkowych. W poniższym artykule zajmiemy się najważniejszymi kwestiami dotyczącymi przedawnienia.

Przedawnienie zobowiązań podatkowych

Po ilu latach przedawniają się zobowiązania podatkowe?

Odpowiedź na postawione pytanie jest dużo bardziej skomplikowana niż mogłoby się wydawać. W pierwszej kolejności trzeba zaznaczyć, że zobowiązanie podatkowe powstaje na dwa sposoby: z mocy prawa (np. podatki dochodowe czy podatek VAT) albo na skutek doręczenia decyzji podatkowej (np. podatek rolny i leśny, podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn). W zależności od tego, z którym rodzajem zobowiązania podatkowego będziemy mieli do czynienia, inny będzie okres przedawnienia.

Do przedawnienia zobowiązań podatkowych powstałych na skutek doręczenia decyzji odnosi się art. 68 Ordynacji podatkowej. Przepis ten podaje, że takie zobowiązanie nie powstaje, jeżeli decyzja została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli jednak podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego albo w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast do pozostałych podatków, powstających z mocy prawa, odnosi się art. 70 Ordynacji podatkowej, który wskazuje, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Jak zatem widać, w tym przypadku kluczowe jest ustalenie, kiedy mamy do czynienia z terminem płatności podatku. Kwestie te wyjaśnia art. 47 Ordynacji podatkowej. Przepis stanowi, że termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. Jeżeli natomiast podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek – za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego wpłata powinna nastąpić.

W świetle powyższego trzeba podkreślić, że czym innym jest przedawnienie zobowiązania podatkowego, a czym innym przedawnienie prawa do wydania decyzji podatkowej.

WAŻNE

Przedawnienie podatku uzależnione jest przede wszystkim od sposobu powstawania zobowiązania podatkowego.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Przedawnienie podatku od nieruchomości

Podatek od nieruchomości powstaje na skutek doręczenia decyzji podatkowej. Zgodnie z cytowanym art. 68 Ordynacji podatkowej możemy mieć tu dwa scenariusze.

Po pierwsze, zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Po tym terminie podatek się przedawnia. Jak wskazują przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Dodatkowo podatnik w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego musi złożyć informację o nieruchomościach (IN-1) do organu podatkowego. Na podstawie tej informacji organ wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku od nieruchomości.

Przykład 1.

Podatnik nabył nieruchomość w dniu 20 października 2016 r. W dniu 1 listopada 2016 r. powstał obowiązek podatkowy, natomiast w dniu 10 listopada podatnik złożył do urzędu gminy informację IN-1. W tych warunkach organ podatkowy ma czas do 31.12.2019 r. na wydanie decyzji wymierzającej podatek od nieruchomości za 2016 r. Z dniem 01.01.2020 r. zobowiązanie podatkowe się przedawnia.

Drugi scenariusz dotyczy natomiast przypadków, gdy podatnik w ogóle nie złożył deklaracji (informacji) podatkowej albo nie podał w niej wszystkich danych potrzebnych do wydania decyzji we właściwej wysokości. W takim przypadku termin przedawnienia wydłuża się do 5 lat.

Przykład 2.

Podatnik nabył nieruchomość w dniu 20 października 2016 r. W dniu 1 listopada 2016 r. powstał obowiązek podatkowy, jednak podatnik nie złożył informacji IN-1. W tych okolicznościach organ podatkowy może wydać decyzję podatkową do 31.12.2021 r. Po tym dniu zobowiązanie podatkowe za 2016 r. ulegnie przedawnieniu.

Zwróćmy uwagę na jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Otóż, jeżeli zostanie wydana i skutecznie doręczona decyzja podatkowa, to okres przedawnienia tak powstałego zobowiązania wydłuża się o kolejne 5 lat. Pamiętajmy bowiem, że zgodnie z art. 70 Ordynacji podatkowej termin przedawnienia jest powiązany z terminem płatności podatku. Powracamy tu do kwestii różnicy między przedawnieniem prawa do wydania decyzji a przedawnieniem samego zobowiązania podatkowego.

Przykład 3.

Podatnik nabył nieruchomość w dniu 20 października 2016 r. W dniu 1 listopada 2016 r. powstał obowiązek podatkowy, jednak podatnik nie złożył informacji IN-1. Urząd gminy wydał decyzję w dniu 2 lipca 2020 r. Termin płatności podatku wynikającego z decyzji upłynął w dniu 16 lipca 2020 r. Zobowiązanie podatkowe ulega zatem przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, tj. z upływem 31.12.2025 r.

WAŻNE

W zakresie przedawnienia podatku od nieruchomości kluczowe jest zarówno określenie okresu, w jakim organ podatkowy może wydać decyzję, jak i określenie, kiedy podatek wynikający z tej decyzji ulega przedawnieniu.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przedawnienie podatku dochodowego

Zupełnie inaczej prezentuje się natomiast kwestia przedawnienia podatku dochodowego. W tym zakresie zobowiązanie powstaje z mocy prawa, co oznacza, że nie jest konieczne wydawanie decyzji ustalającej ten podatek. W rezultacie obowiązuje tu wyłącznie termin określony w art. 70 Ordynacji podatkowej.

Przykład 4.

Osoba fizyczna osiągnęła dochód z tytułu umowy o pracę w 2016 r. W tym zakresie termin płatności podatku dochodowego PIT to 30 kwietnia 2017 r. W konsekwencji okres przedawnienia upływa po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego w którym upłynął termin płatności, tj. z dniem 31.12.2022 r. Po tym dniu podatek PIT ulega przedawnieniu.

Jeżeli w zakresie podatku dochodowego zostanie wydana decyzja podatkowa określająca wysokość podatku, to nie powoduje to przedłużenia okresu przedawnienia. Nadal kluczowy jest tu termin płatności wynikający z przepisów a nie z decyzji. Mogą jednak zaistnieć okoliczności, które powodują zawieszenie bądź przerwanie terminu przedawnienia.

WAŻNE

Podatki powstające z mocy prawa ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności wynikający z przepisów, chyba że zaszły okoliczności powodujące przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Które podatki się nie przedawniają?

Niestety, ale od powyższych reguł przewidziano wyjątki, w związku z czym mamy do czynienia z takimi podatkami, które nie ulegają przedawnieniu. Choć wielokrotnie podkreślano sprzeczność takich przepisów z konstytucyjnymi zasadami prawa, to jednak nadal funkcjonują one w obrocie.

Po pierwsze, zgodnie z art. 70 ust. 8 Ordynacji podatkowej – nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Po drugie, nie ulega przedawnieniu podatek od spadków i darowizn w zakresie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony (art. 15 ust. 4 ustawy SD).

Po trzecie, nie ulega przedawnieniu podatek od czynności cywilnoprawnych, jeżeli przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony (art. 7 ust. 5 ustawy PCC).

W obu powyższych przypadkach organ podatkowy ma prawo do zastosowania sankcyjnej stawki 20%.

WAŻNE

Podatnicy mogą mieć do czynienia z takimi zobowiązaniami podatkowymi, które nie ulegają przedawnieniu.

Jak widać, tematyka przedawnienia zobowiązań podatkowych jest zagadnieniem zależnym od bardzo wielu czynników. Nie zawsze będzie to proste obliczenie 5-letniego okresu. Co jednak istotne z perspektywy podatnika, są takie sytuacje, gdy zobowiązanie podatkowe w ogóle nie ulega przedawnieniu. Warto w takich przypadkach mieć wiedzę, co należy zrobić i jak się uchronić przed tego typu okolicznościami.

Podsumowanie

 

Artykuł omawia złożone zagadnienie przedawnienia zobowiązań podatkowych, podkreślając, że terminy przedawnienia różnią się w zależności od rodzaju podatku i okoliczności jego powstania. Przedstawione przykłady z życia wzięte ilustrują, jak ważna jest świadomość tych terminów oraz konsekwencje ich przekroczenia. Podatnicy powinni więc być świadomi tych zasad, aby uniknąć niepotrzebnych problemów związanych z zobowiązaniami podatkowymi.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz pomocy prawnej w kwestiach związanych z zobowiązaniami podatkowymi? Skorzystaj z naszych usług oferujących profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i pism podatkowych. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
4. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - Dz.U. 2000 nr 86 poz. 959

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze