Mamy 12 503 opinii naszych Klientów
Jestem dyrektorką szkoły podstawowej i mam pytanie: czy nauczycielce, która ma uprawnienia emerytalne, można zmienić warunki pracy z edukacji wczesnoszkolnej na wychowawcę w świetlicy? Problem polega na tym, że w nowym roku szkolnym brakuje u nas oddziałów, będę mieć tylko jedną klasę pierwszą, a muszę obsadzić dwie nauczycielki edukacji wczesnoszkolnej. Starsza – nauczycielka dyplomowana, w wielu emerytalnym – właśnie oddaje klasę III i chce dalej pracować. Druga jest nauczycielem kontraktowym, ale od września będzie już mianowanym – ona kończy etap wspomagania w klasie integracyjnej i nie mam dla niej godzin. Mam możliwość zatrudnienia jednej z nich w niepełnym wymiarze 23/26 etatu w świetlicy szkolnej. Czy mogę przydzielić młodszej edukację w klasie pierwszej, a starszej zmienić warunki pracy i zatrudnić w świetlicy? Czy jednak muszę przydzielić edukację w klasie pierwszej tej starszej, a młodszą dać do świetlicy? Proponowałam odprawę na podstawie art. 20 KN z braku drugiego oddziału klasy pierwszej, ale pani chce dalej pracować. W tej sytuacji uważam, że korzystniej dla uczniów byłoby powierzyć klasę pierwszą młodej nauczycielce, gdyż starsza może popracować rok i odejść, a więc nie poprowadzi klasy przez cały etap edukacyjny. Czy powinnam się tu kierować jakimiś kryteriami prawa oświatowego, aby nie narazić się na pozew do sądu pracy?
Argumentacja, jaką Pani zaprezentowała w opisie, jest jak najbardziej racjonalna. Problemem jest fakt, iż starsza z nauczycielek jest nauczycielem mianowanym (to, że nie chce iść ma emeryturę, mimo osiągniętego wieku, nie ma tu znaczenia), w związku z tym przeniesienie jej na inne stanowisko (świetlica) wymaga wyrażenia przez nią zgody. Stanowisko wychowawcy świetlicy jest stanowiskiem odrębnym od stanowiska nauczyciela przedmiotów początkowych, na których obowiązuje inny tygodniowy wymiar zajęć (art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela). Zatem nie jest możliwe przeniesienie nauczyciela z urzędu, bez jego zgody, na inne stanowisko. Przeniesienie bez zgody na inne stanowisko w ramach tej samej szkoły byłoby możliwe jedynie w sytuacji zatrudnienia jako nauczyciela na podstawie umowy o pracę w trybie wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 Kodeksu pracy). Co akurat na tę chwilę pasuje do młodszej z nauczycielek.
Nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w publicznej jednostce oświatowej na podstawie mianowania, czyli na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć, może zostać zwolniony z pracy zgodnie z prawem tylko w przypadkach enumeratywnie wymienionych w przepisach ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r., poz. 191 z późn. zm.). Nawiązując zaś do przytoczonego przez Panią art. 20 Karty Nauczyciela, to zgodnie z nim „dyrektor szkoły w razie:
A zatem przepis ten przewiduje możliwość przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny w ściśle określonych przypadkach. Ma to miejsce w razie częściowej likwidacji albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć. Należy jednak brać pod uwagę szereg przyczyn mających wpływ na takie rozwiązanie.
W świetle wyroku SN z 08.12.2005 r., I PK 94/05: „do trybu rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 [...] Karty Nauczyciela [...] nie należy ani zasięgnięcie przez dyrektora szkoły informacji co do możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela mianowanego, ani złożenie mu propozycji ograniczenia zatrudnienia (art. 22 ust. 1 tej ustawy)”.
W wyroku z 12.09.2000 r., I PKN 26/00, Sąd Najwyższy wskazał, że „przy podejmowaniu decyzji o wyborze nauczyciela do przeniesienia w stan nieczynny pracodawca może się kierować własnymi, uzasadnionymi potrzebami”. Natomiast w wyroku z 07.04.1999 r., I PKN 652/98 Sąd Najwyższy podkreślił, że „wybór nauczyciela do przeniesienia w stan spoczynku w razie spełnienia przesłanek z art. 20 ust. 1 [...] Karty Nauczyciela [...] może być zakwestionowany przez sąd pracy w przypadku oceny, iż był on dowolny lub dyskryminujący”. Sąd Najwyższy stwierdził, że „w razie konieczności rozwiązania stosunku pracy z jednym spośród kilku nauczycieli ocenie sądu podlegają również kryteria wyboru osoby, która została zwolniona”. „Na podstawie art. 20 ust. 1 [...] Karty Nauczyciela [...] dyrektor szkoły może rozwiązać z nauczycielem stosunek pracy, gdy nie jest możliwe dalsze zatrudnienie wszystkich nauczycieli danej specjalności” (wyrok SN z 06.02.1997 r., I PKN 70/96). Stosownie do wyroku SN z 14.07.1999 r., „w ocenie prawidłowego zastosowania kryteriów wyboru nauczyciela do zwolnienia lub przeniesienia w stan nieczynny [...] decydujący jest moment dokonania tych czynności. Nauczyciel nie legitymujący się dyplomem ukończenia wyższej uczelni w chwili przeniesienia w stan nieczynny nie spełnia kryterium posiadania «pełnych kwalifikacji zawodowych», choćby późniejszy termin ukończenia studiów (egzaminu magisterskiego) był znany dyrektorowi szkoły” (tutaj: późniejsze mianowanie młodszego z nauczycieli, który przypada we wrześniu br.). Pracodawca niestety powinien uwzględnić także podstawę nawiązania stosunku pracy (mianowanie, umowa o pracę).
Na uwagę zasługuje wyrok z 10.01.2002 r., I PKN 771/00, w którym Sąd Najwyższy uznał, że „porównanie kwalifikacji zawodowych, jako kryterium wyboru nauczyciela do przeniesienia w stan nieczynny [...] wymaga uwzględnienia nie tylko formalnego poziomu wykształcenia, ale także praktyki w nauczaniu przedmiotu. W ocenie zasadności wyboru nauczyciela do przeniesienia w stan nieczynny należy brać pod uwagę w pierwszej kolejności okres zatrudnienia na stanowisku nauczyciela przedmiotu, którego liczba godzin nauczania ulega zmniejszeniu, nie zaś ogólny czas wykonywania zawodu”.
Reasumując, zmiana stanowiska nauczyciela wymaga uzyskania zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na podstawia art. 18 ust. 1 KN. Proszę jednak mieć na względzie, że organizacja procesu pracy należy do Pani, jako dyrektorki szkoły. Jeżeli starsza z nauczycielek nie wyrazi zgody na proponowane przez Panią rozwiązanie, można oczywiście liczyć się z pozwem do sądu pracy, ale w świetle opisanej sytuacji szanse na wygraną przez nauczycielkę oceniam jako niewielkie.
Przeniesienie na inne stanowisko
W szkole podstawowej w małej miejscowości brakowało oddziałów w klasach I-III. Dyrektor zdecydował się na przeniesienie nauczycielki, która miała długie doświadczenie w nauczaniu wczesnoszkolnym, na stanowisko wychowawcy w świetlicy. Choć nauczycielka była zadowolona z nowej roli, pojawiły się kontrowersje, ponieważ nie wyraziła zgody na przeniesienie, a dyrektor nie miał podstaw prawnych do jej przymuszenia. Po rozmowach z przedstawicielami nauczycieli udało się znaleźć rozwiązanie, które zadowoliło obie strony – nauczycielka pozostała w świetlicy na czas próbny, a po jego zakończeniu zdecydowała, czy chce kontynuować pracę na tym stanowisku.
Konflikt z kwalifikacjami
W innej szkole dyrektor zmierzył się z sytuacją, w której miał dwóch nauczycieli, jeden z długoletnim stażem, a drugi świeżo mianowany. Po zlikwidowaniu jednego oddziału dyrektor postanowił przydzielić młodszą nauczycielkę do klasy I, uznając, że może lepiej poprowadzić ją przez pierwszy etap edukacyjny. Starsza nauczycielka, mimo długiego stażu, miała mniej doświadczenia w pracy z młodszymi dziećmi. Choć obie nauczycielki miały wymagane kwalifikacje, ostatecznie dyrektor podjął decyzję na podstawie praktyki nauczycieli, co pomogło uniknąć potencjalnych sporów.
Wyzwanie prawne
Dyrektor szkoły podstawowej w dużym mieście stanął przed wyzwaniem, gdy w nowym roku szkolnym zabrakło oddziałów. W szkole pracowały dwie nauczycielki edukacji wczesnoszkolnej: jedna miała już uprawnienia emerytalne, a druga kończyła staż. Dyrektor zdecydował się na zwolnienie nauczycielki emerytalnej, argumentując brak godzin w jej przypadku, ale ta postanowiła się odwołać, wskazując, że nie została ujęta w kryteriach zwolnienia. Sąd pracy uznał, że dyrektor nie uwzględnił wszystkich aspektów, takich jak staż pracy i praktyka nauczania, co zakończyło się koniecznością przywrócenia nauczycielki do pracy.
Zarządzanie zatrudnieniem nauczycieli w sytuacji braku oddziałów wymaga starannego uwzględnienia przepisów prawa oświatowego oraz indywidualnych kwalifikacji pracowników. Kluczowe jest, aby dyrektorzy podejmowali decyzje, które nie tylko spełniają wymogi prawne, ale także odpowiadają na potrzeby uczniów i są zgodne z zasadami sprawiedliwości. Właściwe zarządzanie kadrami w szkole może pomóc uniknąć konfliktów prawnych oraz zapewnić stabilność w zespole nauczycielskim.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz przygotowanie profesjonalnych pism, które pomogą Ci skutecznie rozwiązać problemy związane z zatrudnieniem nauczycieli i innymi kwestiami prawnymi w edukacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twoich potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2000 r., sygn. akt I PKN 26/00
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 1997 r.,sygn. akt I PKN 70/96
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r.,sygn akt I PKN 771/00
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
O autorze: Wioletta Dyl
