Czy ocieplenie zabytkowego budynku wymaga zgłoszenia?

• 2024-12-22
• Autor: Marta Słomka

Czy termomodernizacja – ocieplenie wełną lub styropianem – budynku, który znajduje się w gminnej ewidencji zabytków i ma wysokość poniżej 12 m, wymaga zgłoszenia?

Remont budynku wpisanego do rejestru zabytków

W pierwszej kolejności należy wskazać, że art. 39 Prawa budowlanego reguluje kwestie dotyczące ochrony zabytków. Zgodnie z ust. 1 komentowanego przepisu prowadzenie robót budowlanych w przypadku obiektu wpisanego do rejestru zabytków (bądź znajdujące się na obszarze wpisanym do takiego rejestru) wymaga uzyskania od właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków pozwolenia na prowadzenie robót budowlanych.

Pozwolenie na prowadzenie robót powinno być uzyskane przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. W przypadku gdy brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uzyskanie pozwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków musi być poprzedzone otrzymaniem decyzji o warunkach zabudowy (lub odpowiednio decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego).

Szczegółowe zasady wydawania pozwoleń przez wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz specyficzne wymagania związane z takim pracami określone są aktualnie w wydanym na podstawie art. 37 ustawy o ochronie zabytków Rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 2.8.2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 81 ze zm.).

Co ważne, zgodnie z art. 39 ust. 3 „w stosunku do obiektów budowlanych, a także obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, lecz objętych gminną ewidencją budynków, w przypadku prowadzenia robót wymagających uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę (lub rozbiórkę) istnieje wymóg wydania takiej decyzji o pozwoleniu na budowę (lub rozbiórkę) przez organ administracji architektoniczno-budowlanej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków”.

Wojewódzki konserwator zabytków jest zobowiązany, zgodnie z przepisami ogólnymi K.p.a., zająć stanowisko w formie podlegającego zaskarżeniu postanowienia, w terminie 30 dni (art. 106 K.p.a.). W przypadku braku zajęcia stanowiska obowiązuje domniemanie, że wojewódzki konserwator nie ma zastrzeżeń do przedstawionych we wniosku planowanych robót (art. 39 ust. 4).

Warto podkreślić, że ustawa o ochronie zabytków uprawnia wojewódzkiego konserwatora zabytków do określania dodatkowych warunków w wydawanych pozwoleniach, tak aby zapobiec uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytków (art. 36 ust. 3), jak również do nakładania dodatkowych obowiązków, np. informacyjnych, dotyczących przebiegu prac.

W odniesieniu do obiektów wpisanych do rejestru zabytków zawsze wymagane będzie uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 29 ust. 7 pkt 1 Prawa budowlanego).

Ocieplenie budynku wpisanego do gminnej ewidencji zabytków

Inaczej jest w przypadku obiektów ujętych jedynie w gminnej ewidencji zabytków. W tym zakresie art. 39 ust. 3 Prawa budowlanego stanowi, że w stosunku do takich obiektów decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje się w uzgodnieniu z konserwatorem zabytków. Z uwagi na treść tego przepisu, w przypadku prac wymagających jedynie zgłoszenia robót budowlanych, nie jest wymagane ich uzgodnienie z właściwym konserwatorem. Obowiązek ten dotyczy bowiem jednie robót wymagających uzyskania pozwolenia na budowę.

Z uwagi na ogół regulacji zawartych w ustawie Prawo budowlane oraz w ustawie o ochronie zabytków pominięcie obowiązku w tym zakresie uzgodnienia z konserwatorem prac wykonywanych na podstawie zgłoszenia zdaje się niezamierzoną luką w prawie.

Wykładnia systemowa i celowościowa art. 39 ust. 3 Prawa budowlanego wskazuje na to, że obowiązek uzyskania w sprawie wypowiedzi wojewódzkiego konserwatora zabytków w postaci uzgodnienia decyzji o pozwoleniu na budowę czy też wydania odrębnej decyzji konserwatorskiej dotyczy wyłącznie tych robót budowlanych, które wymagają uzyskania na nie pozwolenia na budowę.

Czy termomodernizacja zabytkowego budynku wymaga zgłoszenia?

Ustawodawca, kierując się potrzebą ochrony zabytków, przyjął, że z punktu widzenia celów zapewnienia tej ochrony nie może mieć znaczenia to, że art. 29 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego część działań inwestycyjnych stanowiących roboty budowlane zwolnił z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i nałożył na inwestora obowiązek wyłącznie ich zgłoszenia lub też całkowicie zwolnił spod reglamentacji.

I tak w art. 29 ust. 4 pkt 1 lit. c  ustawy Prawo budowlane statuuje, że „Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych polegających na: […] polegającej na dociepleniu budynków o wysokości nieprzekraczającej 12 m”.

Tak też stwierdzają sądy: „Należy przy tym zaznaczyć, że np. w myśl art. 29 ust. 4 pkt 1 lit. c) PrBud roboty budowlane dotyczące przebudowy, polegające na dociepleniu budynków o wysokości nieprzekraczającej 12 m, nie wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 PrBud” (wyrok WSA w Gliwicach z 22.9.2022 r., sygn. akt II SA/Gl 536/22).

Nie musi Pani zatem dokonywać nigdzie zgłoszenia planowanych prac ani także ubiegać się o opinię konserwatorską, o ile nieruchomość nie przekracza 12 m wysokości.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 22.9.2022 r., sygn. akt II SA/Gl 536/22