Osoby fizyczne mieszkające w Polsce otrzymują nie tylko darowizny od osób z Polski, ale i z zagranicy. Jak powszechnie wiadomo, w przypadku umowy darowizny obowiązek podatkowy spoczywa na osobie obdarowanej. Warto jednak zastanowić się, czy będzie tak również w przypadku zagranicznych darowizn.
Jak stanowi art. 5 ustawy SD – obowiązek zapłaty podatku spoczywa na nabywcy rzeczy lub prawa majątkowego. To zaś oznacza, że w świetle prawa polskiego zobowiązanym do zapłaty podatku jest osoba obdarowana (choć oczywiście może w tym zakresie skorzystać z pewnych ulg i zwolnień podatkowych).
Wątpliwości nie budzi sytuacja, w której do zawarcia umowy darowizny dochodzi pomiędzy osobami mieszkającymi w Polsce. Okazuje się jednak, że zupełnie inaczej przedstawia się przypadek otrzymania darowizny z zagranicy.
Przede wszystkim należy wskazać, że w takich okolicznościach dochodzi do kolizji przepisów dwóch różnych systemów krajowych. Na gruncie cywilnym rozwiązanie w tym zakresie przedstawia art. 41 ust. 1 ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, gdzie możemy przeczytać, że własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot. Natomiast nabycie i utrata własności podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne. W rezultacie nabycie własności rzeczy położonych poza granicą Rzeczpospolitej Polskiej odbywa się według prawa właściwego dla miejsca położenia rzeczy.
Jeżeli natomiast chodzi o prawo podatkowe, to trzeba zauważyć, że w myśl art. 2 ustawy SD – nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W konsekwencji obdarowany, będący obywatelem polskim lub mający na terytorium RP miejsce stałego pobytu, będzie podatnikiem tego podatku także wtedy, gdy nabędzie własność rzeczy znajdującej się za granicą lub prawa majątkowego wykonywanego za granicą. W tym miejscu należy więc zwrócić uwagę, że kwestia obowiązku podatkowego w zakresie podatku SD nie jest uzależniona od rezydencji podatkowej w rozumieniu ustawy PIT. W opisanym przez nas zdarzeniu nie ma zatem znaczenia ośrodek interesów życiowych czy też długość pobytu na terytorium RP powyżej 183 dni.
WAŻNE!
W przypadku darowizn z zagranicy decydującą przesłanką wskazującą na obowiązek podatkowy w Polsce jest posiadanie przez obdarowanego obywatelstwa polskiego lub miejsca stałego pobytu na terenie RP.
W tej części naszego artykułu dokonamy szczegółowej analizy przesłanek warunkujących obowiązek podatkowy od zagranicznych darowizn.
Po pierwsze, obowiązek taki wystąpi w przypadku posiadania polskiego obywatelstwa. W tym zakresie należy pamiętać, że nie ma tu znaczenia posiadanie również innego niż polskie obywatelstwa. Jeżeli zatem dana osoba ma dwa różne obywatelstwa, w tym jedno polskie, to również podlega pod polską ustawę o podatku od spadków i darowizn.
Po drugie, obowiązek podatkowy powstaje w sytuacji posiadania miejsca stałego pobytu na terenie RP. Prawo stałego pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej jest regulowane przepisami ustawy z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin. Zgodnie z art. 42 tejże ustawy – obywatel UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak wskazaliśmy na wstępie, spełnienie jednej z powyższych dwóch przesłanek jest wystarczające do wystąpienia obowiązku podatkowego w RP. Osoba posiadająca obywatelstwo polskie nie musi mieszkać na terenie RP. Nie zmienia to jednak faktu, że podlega ona pod polskie regulacje w zakresie opodatkowania darowizn. W takim przypadku właściwym organem podatkowym do złożenia odpowiedniej deklaracji podatkowej jest Naczelnik III US Warszawa-Śródmieście.
Naturalnie osoba obdarowana może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku przewidzianego w art. 4a ustawy SD. Konieczne jest, aby darowizna została dokonana za pośrednictwem przelewu bankowego oraz złożenie w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny zgłoszenia SD-Z2 do naczelnika US.
Warto wskazać, że zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy SD powyższe zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.
WAŻNE!
Zagraniczna darowizna może korzystać ze zwolnienia od podatku od darowizny w Polsce, jeżeli jest dokonywana pomiędzy osobami z najbliższej rodziny.
Jak powszechnie wiadomo, Polska jest stroną wielu umów międzynarodowych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Należy jednak wskazać, że typowe umowy dotyczą podatków dochodowych (PIT oraz CIT), ale nie podatków majątkowych. W konsekwencji umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie będzie miała zastosowania do podatków z tytułu nabycia spadku czy otrzymania darowizny. W konsekwencji nie jest wykluczone wystąpienie podwójnego opodatkowania darowizny z zagranicy.
Polska zawarła jedynie trzy umowy międzynarodowe dotyczące unikania opodatkowania w przypadku podatków majątkowych. Są to:
Jeżeli zatem dochodzi do sytuacji, w której osoba obdarowana będzie opodatkowana zarówno w Polsce, jak i w kraju dokonania darowizny (czy też w kraju miejsca zamieszkania), a właściwa umowa nie wyłącza takiej sytuacji, to nie jest możliwe od polskiego zobowiązania podatkowego odliczenie zagranicznego podatku od darowizny. Taki sposób wykładni potwierdza np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18.07.2017 r., II FSK 1682/15, który to wyrok dotyczył podatku od majątku zapłaconego w Niemczech.
WAŻNE!
Międzynarodowe umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania dotyczą podatków dochodowych a nie podatków majątkowych, takich jak polski podatek od spadków i darowizn. W konsekwencji możliwe jest wystąpienie podwójnego opodatkowania.
Analiza przedstawionego zagadnienia prowadzi do wniosku, że opodatkowanie w Polsce zagranicznych darowizn rządzi się specyficznymi regulacjami. Osoby fizyczne powinny przede wszystkim pamiętać, że kwestia wystąpienia obowiązku podatkowego nie jest uzależniona od rezydencji podatkowej lecz od obywatelstwa lub miejsca stałego pobytu.
Darowizna od Rodziny z USA Anna, mieszkająca w Warszawie, otrzymuje darowiznę od swojej ciotki zamieszkałej w Stanach Zjednoczonych. Ciotka przekazuje jej pieniądze na zakup mieszkania. Mimo że darowizna pochodzi z zagranicy, Anna jako obywatelka Polski i mająca stałe miejsce pobytu w Polsce, musi zgłosić tę darowiznę w urzędzie skarbowym w Polsce i zapłacić stosowny podatek zgodnie z polskim prawem.
Nieruchomość w Hiszpanii Krzysztof, polski obywatel zamieszkały na stałe w Krakowie, dziedziczy po zmarłym wujku dom w Hiszpanii. Chociaż nieruchomość znajduje się za granicą, Krzysztof jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków w Polsce, ponieważ posiada polskie obywatelstwo i jego stałe miejsce pobytu znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Darowizna od Przyjaciela z Niemiec Beata, mieszkająca w Gdańsku, otrzymuje od bliskiego przyjaciela z Niemiec znaczną sumę pieniędzy jako wsparcie finansowe. Pomimo że darowizna została dokonana przez osobę zamieszkałą poza Polską, Beata jako rezydentka Polski musi zgłosić otrzymaną kwotę w urzędzie skarbowym i uiścić należny podatek, zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi.
Podsumowując, otrzymywanie zagranicznych darowizn przez osoby mieszkające w Polsce może podlegać opodatkowaniu na mocy polskiego prawa. Kluczowe czynniki, takie jak obywatelstwo polskie oraz stałe miejsce pobytu na terenie Polski, decydują o obowiązku podatkowym, nawet jeśli darowizna pochodzi z zagranicy. Warto być świadomym tych regulacji, aby uniknąć nieprzewidzianych zobowiązań podatkowych.
Potrzebujesz porady prawnej dotyczącej zagranicznych darowizn i ich opodatkowania w Polsce? Skorzystaj z naszej oferty konsultacji online oraz profesjonalnego przygotowania dokumentów, aby zapewnić sobie spokój i pewność prawną. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...
>> więcej informacji o autorze