Sprzedaż rzeczy objętych egzekucją

• Marcin Sądej

Powszechnym przypadkiem jest sprzedaż egzekucyjna dotycząca zajętych w toku postępowania egzekucyjnego rzeczy ruchomych. Tego rodzaju sprzedaż przeprowadza organ egzekucyjny. Okazuje się jednak, że w ramach postępowania możliwa i dopuszczalna jest sytuacja, w której to zobowiązany dłużnik dokonuje sprzedaży zajętej rzeczy. Właśnie tą problematyką zajmiemy się w dzisiejszym artykule.

Sprzedaż rzeczy w toku postępowania egzekucyjnego

Zasadniczo sprzedaż następuje w terminie nie wcześniejszym niż siódmego dnia od daty zajęcia.

Odnośnie sprzedaży przeprowadzanej przez organ egzekucyjny wyróżnia się kilka form. Otóż zajęte ruchomości organ egzekucyjny:

1. sprzedaje w drodze licytacji publicznej;
2. sprzedaje po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową;
3. przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości;
4. sprzedaje w drodze przetargu ofert;
5. sprzedaje z wolnej ręki.

Sprzedaż ruchomości przez dłużnika

Jak wskazaliśmy na wstępie, możliwa jest sytuacja, w której to zobowiązany dokonuje sprzedaży ruchomości. Artykuł 104a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stanowi, że jeżeli mamy do czynienia z zajętą ruchomością, której wartość szacunkowa została oznaczona, to na wniosek zobowiązanego i za zgodą organu egzekucyjnego, może ona zostać sprzedana przez dłużnika. Wskazany wniosek może dotyczyć każdej rzeczy ruchomej z wyjątkiem tych, których sprzedaż wymaga zezwolenia, koncesji albo jest działalnością regulowaną.

Jak zatem widać, sprzedaż może być dokonana wyłącznie na wniosek dłużnika i za zgodą organu egzekucyjnego. Ustawa w szczegółowy sposób określa kształt takiego wniosku i jego elementy obowiązkowe.

Wniosek o wyrażenie zgody na sprzedaż zajętej ruchomości zawiera:

1. dane podmiotu, których zamierza nabyć ruchomość, w tym imię i nazwisko lub nazwę oraz odpowiednio adres miejsca zamieszkania lub siedziby, numer telefonu i adres elektroniczny, jeżeli posiada, oraz numer rachunku bankowego w przypadku wpłaty zaliczki;
2. oznaczenie ruchomości, która ma być sprzedana;
3. proponowaną cenę nabycia ruchomości, zwaną dalej „proponowaną ceną nabycia”, równą co najmniej:
   a) cenie odpowiadającej wartości szacunkowej ruchomości,
   b) połowie wartości szacunkowej ruchomości – w przypadku gdy sprzedaż tej ruchomości przez organ egzekucyjny w pierwszym terminie nie doszła do skutku,
   c) 1/3 wartości szacunkowej ruchomości – w przypadku gdy sprzedaż tej ruchomości przez organ egzekucyjny w pierwszym i drugim terminie licytacyjnym lub przetargu ofert nie doszła do skutku;
4. termin i sposób zapłaty proponowanej ceny nabycia.

Ponadto do wniosku należy dołączyć:

1. oświadczenie nabywcy, o zamiarze nabycia zajętej ruchomości po proponowanej cenie nabycia;
2. dowód wpłaty zaliczki. Jeżeli wartość szacunkowa zajętej ruchomości przekracza 5000 zł, podmiot, który zamierza nabyć zajętą ruchomość, wpłaca na rachunek organu egzekucyjnego zaliczkę w wysokości 1/10 wartości szacunkowej.

Zwrócić należy zatem uwagę, że w momencie składania wniosku dłużnik musi posiadać skonkretyzowanego nabywcę, który składa oświadczenie o zamiarze nabycia rzeczy. Nie można zatem składać wniosku o wyrażenie zgody na sprzedaż na etapie poszukiwania potencjalnego kupca.

Zgoda organu egzekucyjnego na sprzedaż rzeczy objętych egzekucją

Teraz przyjrzyjmy się regulacjom odnoszącym się do zgody organu egzekucyjnego.

W tym zakresie organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż przez zobowiązanego zajętej ruchomości, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez dłużnika.

Organ egzekucyjny odmawia wyrażenia zgody na sprzedaż w przypadku gdy:

1. nabywca nie daje rękojmi zapłaty w całości ceny nabycia tej ruchomości w terminie i w sposób wyznaczony przez organ egzekucyjny;
2. zachodzi przypuszczenie, że w ramach sprzedaży zajętej ruchomości dokonywanej przez organ egzekucyjny uzyska się cenę nabycia wyższą niż ustalona we wniosku.

Na postanowienie organu egzekucyjnego przysługuje zażalenie jako środek odwoławczy. Co ciekawe, zażalenie może złożyć zarówno dłużnik, jak i potencjalny nabywca ruchomości.

Jeżeli chodzi natomiast o samą treść postanowienia, to wyrażenie zgody zawiera:

1. określenie warunków sprzedaży przez zobowiązanego zajętej ruchomości poprzez wskazanie:
   a) ceny nabycia tej ruchomości nie niższej niż proponowana cena nabycia,
   b) terminu i sposobu zapłaty organowi egzekucyjnemu ceny nabycia tej ruchomości;
2. pouczenie o skutkach niezapłacenia w wyznaczonym terminie w całości ceny nabycia tej ruchomości.

W kontekście powyższych przepisów wyjaśnijmy, że sprzedaż rzeczy dokonana przez dłużnika ma na celu zaspokojenie roszczeń wierzyciela. Należy bowiem zwrócić uwagę, że jednym z elementów postanowienia o wyrażeniu zgody na sprzedaż jest określenie terminu i sposobu zapłaty organowi egzekucyjnemu ceny uzyskanej ze zbycia ruchomości. W konsekwencji dłużnik nie może uzyskanym wynagrodzeniem rozporządzać wedle własnego uznania. Nie ma w tym zakresie swobody działania.

Analizowane regulacje należy ocenić pozytywnie w kontekście sytuacji samego dłużnika. Ma on bowiem możliwość aktywnego poszukiwania nabywcy, co też może przyczynić się do szybszej spłaty długu objętego postępowaniem egzekucyjnym.