Wymiana towaru na nowy w ramach gwarancji - skutki cywilne i podatkowe

• 2024-01-09
• Autor: Marcin Sądej

Przedsiębiorca dokonujący sprzedaży towaru musi pamiętać o regulacjach dotyczących udzielania gwarancji na towar. W ramach uprawnień gwarancyjnych, gdy towar okaże się wadliwy, nabywca ma m.in. prawo do ubiegania się o wymianę towaru na wolny od wad. W poniższym artykule omówimy zarówno cywilne, jak i podatkowe skutki wymiany towaru w ramach gwarancji.

Zasady udzielania gwarancji

Reguły funkcjonowania gwarancji udzielonej na sprzedany towar zostały opisane w Kodeksie cywilnym (K.c.). Jak stanowi art. 577 K.c. – udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Sprzedawca wydaje kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną dokument gwarancyjny oraz sprawdza zgodność znajdujących się na rzeczy oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na rzeczy zabezpieczeń. Jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy.

Dodatkowo przepisy prawa wskazują, że wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;

2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;

4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Kiedy nabywca może domagać się wymiany towaru na nowy w ramach gwarancji?

Kodeks cywilny podaje, że obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług.

Art. 580 K.c. wskazuje, że gwarant jest obowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono – niezwłocznie, ale nie później niż w terminie czternastu dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji.

Czy wymiana towaru w ramach gwarancji podlega opodatkowaniu?

Jak powszechnie wiadomo, sprzedaż towaru stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Pojawia się jednak pytanie, w jaki sposób potraktować wymianę towaru na nowy w ramach udzielonej gwarancji. Czy tego rodzaju zdarzenie również wiąże się z koniecznością odprowadzenia podatku VAT?

W odpowiedzi wskazać należy, że źródłem obowiązku wymiany rzeczy na wolną od wad jest uprzednio zawarta pomiędzy stronami umowa sprzedaży. W przypadku realizacji powinności wynikających z umowy gwarancji nie dochodzi do powstania żadnego nowego stosunku prawnego pomiędzy stronami.

Jak słusznie zauważył Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 30 stycznia 2019 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.743.2018.1.KB – uprawnienia z tytułu gwarancji są nierozerwalnie związane z transakcją sprzedaży i jako forma zabezpieczenia interesów nabywcy stanowią element stosunku prawnego, jaki łączy sprzedawcę i kupującego. Świadczenia te nie mogą być więc traktowane jako dodatkowe świadczenia dokonywane na rzecz nabywcy rzeczy w oderwaniu od transakcji sprzedaży rzeczy.

W konsekwencji uznać należy, że wymiana towarów w ramach obowiązków gwarancyjnych nie stanowi dla sprzedawcy czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wymiana towaru w ramach gwarancji na nowy a kwestia amortyzacji

Analizując przedstawiony problem z perspektywy nabywcy, warto zastanowić się nad skutkami wymiany wadliwego składnika majątku, który stanowił w przedsiębiorstwie środek trwały podlegający amortyzacji. Pojawia się bowiem pytanie, w jaki sposób wymiana w ramach gwarancji wpływa na kwestię amortyzacji.

Chociaż tematyka ta nie jest wprost uregulowana w ustawach podatkowych, to przyjmuje się w oparciu o obowiązujące przepisy, że w takiej sytuacji wadliwy środek trwały powinien być wykreślony z ewidencji ŚT, a w jego miejsce należy wpisać nowo otrzymany składnik majątku wolny od wad. Warto podkreślić, że wymiana wadliwej rzeczy nie powoduje, że uprzednio dokonane odpisy amortyzacyjne należy skorygować. Pozostają one ważne i w mocy prawa, ponieważ składnik majątku, jako środek trwały, był wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku zakupionych środków trwałych ich wartością początkową, która stanowi podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych, jest cena nabycia. Jak wskazuje art. 22g ust. 3 ustawy PIT – za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Wskazaliśmy już, że wadliwy środek trwały powinien zostać wykreślony z ewidencji, a w jego miejsce należy wprowadzić składnik otrzymany na skutek wymiany w ramach gwarancji. Jednakże nie oznacza to, że podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od pełnej wartości początkowej nowego środka trwałego. Musimy bowiem pamiętać, że nie dochodzi w tym przypadku do nowego nabycia, lecz do realizacji obowiązków wynikających z udzielonej gwarancji.

Wymiana gwarancyjna nie stanowi nowego nabycia, co przekłada się także na kwestie amortyzacji, ponieważ otrzymany na podstawie wymiany składnik majątku powinien być amortyzowany z uwzględnieniem dotychczas dokonanych odpisów od pierwotnego środka trwałego.

Przechodząc do podsumowania naszych dzisiejszym ustaleń, warto podkreślić, że wymiana towaru w ramach gwarancji to zdarzenie wywołujące określone skutki zarówno w zakresie prawa cywilnego, jak i prawa podatkowego. Jest szczególnie ważne z perspektywy sprzedawcy, aby zdawać sobie sprawę, jakie obowiązki wiążą się z udzieleniem gwarancji na sprzedawany towar w zakresie ewentualnych wad fizycznych.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
3. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
4. Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w z dnia 30 stycznia 2019 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.743.2018.1.KB