Skarga na czynności egzekucyjne

• 2024-01-30
• Autor: Marcin Sądej

Analizowana przez nas skarga na czynności egzekucyjne jest oficjalnym środkiem przysługującym uprawnionemu podmiotowi w toku egzekucji administracyjnej i ma za zadanie podważenie i kwestionowanie podejmowanych czynności. W rezultacie stanowi swego rodzaju środek kontroli wobec działań organu egzekucyjnego. Warto zatem zaznajomić się z regułami wnoszenia skargi na czynności egzekucyjne.

Do kogo można wnieść skargę na czynności egzekucyjne?

W celu odpowiedzi na tak postawione pytanie musimy sięgnąć do art. 54 § 4-5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, gdzie czytamy, że skargę na czynności egzekucyjne wnosi się w terminie 14 dni od dnia zawiadomienia zobowiązanego o czynności egzekucyjnej, o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej. W sprawie skarg postanowienie wydaje organ egzekucyjny. Na postanowienie o oddaleniu skargi przysługuje zażalenie.

Wskazany przepis wyznacza nam zatem zarówno termin na wniesienie skargi, jak i podmiot, do którego skarga jest wnoszona. Tym podmiotem jest organ egzekucyjny. Przykładowo zatem skargę na czynności poborcy skarbowego należy wnieść w terminie 14 dni do urzędu skarbowego.

Organ egzekucyjny rozpatrujący skargę wydaje w tej kwestii postanowienie, na które służy zażalenie. W dalszej kolejności dłużnik może skierować sprawę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Warto także zauważyć, że zażalenie przysługuje wyłącznie na postanowienie o oddaleniu skargi.

W tym miejscu warto również wspomnieć o wyjątkach od reguły wskazującej, że skarga powinna być wniesiona w terminie 14 dni. Przykładowo w terminie 5 dni od daty zajęcia ruchomości zobowiązany może wnieść skargę na oszacowanie ruchomości dokonane przez poborcę skarbowego. Natomiast w terminie 7 dni można złożyć skargę na naruszenie przepisów o przeprowadzaniu licytacji.

Kto może wnieść skargę na czynności egzekucyjne?

Uprawnionym podmiotem, któremu przysługuje prawo do wniesienia skargi na czynności egzekucyjne, jest zobowiązany. Jak wynika wprost z art. 54 § 1 ustawy – zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora oraz skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

Podkreślmy, że zobowiązany to jedyny podmiot, który został wyposażony przez ustawodawcę w prawo do wniesienia skargi. Jest to oczywistą konsekwencją faktu, iż czynności egzekucyjne są podejmowane właśnie wobec niego, w związku z czym, w celu ochrony jego interesów prawnych oraz majątkowych, przypisano mu środki kontroli działań organu egzekucyjnego.

Jakie czynności egzekucyjne podlegają zaskarżeniu?

Skarga dotyczy czynności egzekucyjnych. Te natomiast są rozumiane jako wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego.

Prowadzi to zatem do wniosku, że skarga dotyczy czynności stricte faktycznych o charakterze wykonawczym. Skarga nie może zatem obejmować kwestionowania zasadności podjęcia egzekucji czy też podstaw prawnych egzekucji. Możemy zatem stwierdzić, że skarga dotyczy wyłącznie kwestii formalnych, a nie kwestii materialnych.

Naturalnie skarga na czynności egzekucyjne dotyczy wyłącznie dokonanych czynności w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Możemy także podkreślić, że niezasadna jest dowolność w operowaniu skargą na czynności egzekucyjne. Przykładowo w tych sytuacjach, gdy ustawa przewiduje wniesienie zarzutów lub zażalenia, nie można zamiennie stosować skargi na czynności egzekucyjne.

Taką tezę prezentują również sądy administracyjne. Przykładowo w wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 13.02.2018 r., I SA/Rz 721/17 możemy przeczytać:

„Skarga na czynności egzekucyjne służy zaskarżaniu czynności o charakterze wyłącznie technicznym i wykonawczym. W jej ramach dopuszczalne jest zatem podnoszenie takich zarzutów, które odnoszą się do formalnoprawnych elementów czynności egzekucyjnych, a nie materialnoprawnych.”

Co ciekawe, w treści ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie odnajdziemy żadnego katalogu przesłanek, których wystąpienie daje prawo do wniesienia skargi. To powoduje, że wystarczające jest samo subiektywne odczucie zobowiązanego co do nieprawidłowego zastosowania środka egzekucyjnego.

Skutki wniesienia skargi na czynności egzekucyjne

Określając skutki wniesienia skargi należy odwołać się do art. 54 § 5a i § 6 ustawy. W świetle tych przepisów w przypadku uwzględnienia skargi na czynności egzekucyjne organ egzekucyjny uchyla zakwestionowaną czynność egzekucyjną lub usuwa stwierdzone wady czynności. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego. Organ egzekucyjny lub organ nadzoru może jednak, w drodze postanowienia, wstrzymać w uzasadnionych przypadkach prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

Pozytywne rozpatrzenie skargi powoduje zatem uchylenie czynności egzekucyjnej, której dotyczy skarga. Pamiętajmy, że pozytywne rozpatrzenie skargi nie powoduje jednak uchylenia samego postępowania egzekucyjnego. Po raz kolejny warto przypomnieć, że skarga dotyczy czynności faktycznych, co oznacza, że nawet w przypadku zasadnego zakwestionowania prawidłowości zastosowania środka egzekucyjnego, samo postępowanie egzekucyjne jest nadal ważne.

Ponadto przepis wprost wskazuje, że samo wniesienie skargi na czynności egzekucyjne nie powoduje wstrzymania postępowania egzekucyjnego. Jedynie w uzasadnionych przypadkach organ może w drodze postanowienia podjąć decyzję o wstrzymaniu postępowania. Na tego rodzaju postanowienie zażalenie nie przysługuje.

Tutaj także warto wspomnieć o istniejącym w ustawie wyjątku odnoszącym się do obligatoryjnego wstrzymania dalszych działań. Otóż, jak podaje art. 107 § 2c ustawy, wniesienie skargi na naruszenie przepisów o przeprowadzaniu licytacji wstrzymuje wydanie sprzedanej rzeczy nabywcy do czasu rozpatrzenia skargi. Przy czym nie odnosi się to do rzeczy łatwo psujących się oraz rzeczy wydanych nabywcy przed wniesieniem zażalenia.

Przechodząc zatem do podsumowania naszego dzisiejszego artykułu, wskażmy, że skarga na czynności egzekucyjne jest bardzo ważnym środkiem prawnym przysługującym zobowiązanemu w toku postępowania egzekucyjnego. Należy jednak zdawać sobie sprawę z istniejących ograniczeń oraz zakresu zastosowania skargi. Najważniejsze, aby zapamiętać, że skarga dotyczy czynności faktycznych o charakterze wykonawczym. Jeśli jednak te kwestie są dla nas nowe lub po prostu niezrozumiałe, warto zasięgnąć opinii specjalisty, aby dobrze zadbać o swoje sprawy.