Zakres przedmiotowy egzekucji administracyjnej jest bardzo szeroki, przy czym najczęściej będziemy mieli do czynienia z egzekucją z wynagrodzenia, z nieruchomości lub właśnie z egzekucją z ruchomości. W poniższym artykule przeanalizujemy, w jaki sposób przebiega egzekucja z ruchomości i na jakie najważniejsze elementy należy zwrócić uwagę.
Podstawy zastosowania egzekucji są określone jako zasady nadrzędne, co oznacza, że również w przypadku egzekucji z rzeczy ruchomych będą one ustalane w oparciu o regulacje ogólne.
Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: ustawa PEA) – egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej. Dodajmy również, że w pewnych przypadkach egzekucja może też być prowadzona na podstawie tytułów egzekucyjnych niebędących orzeczeniami jak np. w oparciu o deklaracje podatkowe.
Również w zakresie trybu wszczynania egzekucji z ruchomości należy kierować się zasadami ogólnymi. Jak możemy przeczytać w art. 26 § 1 ustawy PEA – organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru.
Warto w tym miejscu zauważyć, że nie wszystkie rzeczy ruchome podlegają egzekucji, ponieważ pewne kategorie przedmiotów są spod egzekucji administracyjnej wyłączone. Ustawa wskazuje, że egzekucji nie podlegają m.in.:
1) przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2) zapasy żywności i opału, niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny na okres 30 dni;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce, potrzebne do wyżywienia zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny, wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do pracy zarobkowej wykonywanej osobiście przez zobowiązanego, z wyłączeniem środka transportu, oraz surowce niezbędne do tej pracy na okres 7 dni.
WAŻNE!
Podstawy egzekucji z ruchomości są analogiczne jak w przypadku pozostałych forma prowadzenia egzekucji. Dłużnicy powinni pamiętać, że pewne przedmioty, związane z egzystencją, nie mogą być przedmiotem egzekucji.
Do egzekucji z ruchomości dochodzi w momencie podjęcia czynności określanej jako zajęcie. Co ciekawe, zajęciu podlegają ruchomości znajdujące się zarówno w jego władaniu, jak i we władaniu innej osoby, jeżeli nie zostały wyłączone spod egzekucji lub od niej zwolnione. W konsekwencji nie można uchronić się przed egzekucją tylko na tej podstawie, że przedmiot został oddany do używania innej osobie.
Nierzadko zdarza się, że przedmiot podlegający egzekucji stanowi współwłasność innych osób. Czy w takim przypadku można dokonać zajęcia ruchomości? Otóż przepisy wskazują, że można dokonać zajęcia ruchomości stanowiącej współwłasność, jeżeli pozostali współwłaściciele wyrażą zgodę na sprzedaż takiej ruchomości. Po sprzedaży ruchomości każdemu z pozostałych współwłaścicieli organ egzekucyjny przekazuje kwotę uzyskaną ze sprzedaży odpowiadającą ich części.
Odnośnie aspektu praktycznego art. 98 ustawy PEA wskazuje, że zajęcie ruchomości następuje przez wpisanie jej do protokołu zajęcia i podpisanie protokołu przez poborcę skarbowego. Protokół podpisują także zobowiązany lub świadkowie. Zobowiązanemu doręcza się odpis protokołu zajęcia, a także odpis tytułu wykonawczego, jeżeli uprzednio nie został on zobowiązanemu doręczony.
Na każdej zajętej ruchomości poborca skarbowy umieszcza znak, ujawniający na zewnątrz jej zajęcie. Natomiast w przypadku zajęcia środka transportu podlegającego rejestracji organ egzekucyjny niezwłocznie zawiadamia właściwy organ prowadzący rejestrację o dokonanym zajęciu.
WAŻNE!
Do egzekucji z ruchomości dochodzi na skutek jej zajęcia. Jest to czynność, która musi zostać wpisana do protokołu. Na zajętej rzeczy ruchomej umieszcza się odpowiednie oznaczenie. Pamiętajmy, że możliwe jest zajęcie rzeczy stanowiącej współwłasność pod warunkiem, że pozostali współwłaściciele wyrażą zgodę na sprzedaż ruchomości.
Oprócz zajęcia ruchomości, w zakresie egzekucji mamy także do czynienia z instytucją dozoru.
Jak stanowi art. 100 ustawy PEA poborca skarbowy pozostawi zajętą ruchomość w miejscu zajęcia pod dozorem zobowiązanego lub dorosłego jego domownika albo innej osoby, u której ruchomość zajął. Jeżeli zajęta ruchomość nie może być pozostawiona w miejscu zajęcia, a nie ma innej osoby, której by można było oddać zajętą ruchomość pod dozór, zostanie ona wzięta pod dozór organu egzekucyjnego.
Zobowiązanemu albo domownikowi razem z nim mieszkającemu służy prawo zwykłego używania zajętej ruchomości, pozostawionej pod ich dozorem, byleby przez to ruchomość nie straciła na wartości. Dozorca nie odpowiada za uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie zajętej ruchomości, wynikłe wskutek przypadku lub siły wyższej.
Jak zatem widać, zajęcie ruchomości nie powoduje automatycznego pozbawienia prawa do jej używania. W ramach powstałego dozoru zarówno zobowiązany jak i domownicy mogą korzystać z takiej rzeczy ruchomej zgodnie z jej przeznaczeniem.
WAŻNE!
Zajęte na skutek egzekucji ruchomości zasadniczo zostają pozostawione pod dozorem zobowiązanego lub domownika. Przedmioty znajdujące się pod dozorem mogą być używane w typowy dla tych rzeczy sposób.
Odnośnie tematyki sprzedaży zajętej ruchomości w pierwszej kolejności musimy wskazać, że ustawa przewiduje kilka form sprzedaży. Zgodnie z art. 105 § 1 ustawy PEA zajęte ruchomości organ egzekucyjny:
1) sprzedaje w drodze licytacji publicznej;
2) sprzedaje po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową;
3) przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości;
4) sprzedaje w drodze przetargu ofert;
5) sprzedaje z wolnej ręki.
Powszechnym przypadkiem jest sprzedaż w drodze licytacji, więc właśnie tym przypadkiem zajmiemy się w sposób szczegółowy.
Opisując przebieg licytacji, trzeba podkreślić, że sprzedaż zajętych ruchomości nie może nastąpić wcześniej niż siódmego dnia od daty zajęcia. Sprzedaż zajętych ruchomości może nastąpić bezpośrednio po zajęciu, jeżeli na przykład ruchomości ulegają łatwo zepsuciu.
Licytacja publiczna odbywa się w terminie i miejscu wyznaczonym przez organ egzekucyjny. Organ egzekucyjny ogłasza o licytacji przez obwieszczenie. Jeżeli szacunkowa wartość sprzedawanej ruchomości przekracza kwotę 4500 zł, osoby przystępujące do przetargu obowiązane są złożyć organowi egzekucyjnemu wadium w wysokości 1/10 kwoty oszacowania. Wadium zalicza się na cenę sprzedaży lub zwraca. Cena wywołania w pierwszym terminie licytacji wynosi 3/4 wartości szacunkowej ruchomości. Jeżeli licytacja w pierwszym terminie nie dojdzie do skutku, ruchomości mogą być sprzedane w drugim terminie licytacyjnym. Cena wywołania w drugim terminie licytacyjnym wynosi połowę wartości szacunkowej ruchomości. Sprzedaż licytacyjna nie może nastąpić za cenę niższą od ceny wywołania.
Licytacja odbywa się ustnie i rozpoczyna się od wywołania ceny. Zaoferowana cena przestaje wiązać uczestnika licytacji, jeżeli inny uczestnik zaoferował cenę wyższą. Licytację uważa się za niedoszłą do skutku, jeżeli nie weźmie w niej udziału przynajmniej dwóch uczestników, jak również gdy żaden z uczestników nie zaoferował nawet ceny wywołania.
Prawo własności zajętych ruchomości, będących przedmiotem licytacji, nabywa osoba, która z zachowaniem przepisów o przeprowadzaniu licytacji zaoferowała najwyższą cenę, uzyskała przybicie i zapłaciła całą cenę w terminie. Nabywca, który stał się właścicielem nabytej ruchomości, natychmiast ją odbiera. Jeżeli nabywca zaraz nie odbierze nabytej ruchomości, obowiązany jest uiścić koszty jej przechowywania od dnia licytacji do dnia odbioru. Wysokość kosztów określa organ egzekucyjny.
Jak widać, cały proces licytacji oraz egzekucji z ruchomości rządzi się określonymi zasadami. Mamy do czynienia z wielością przepisów określających, co może być przedmiotem egzekucji, kiedy dochodzi do egzekucji z ruchomości i w jaki sposób odbywa się sprzedaż zajętej ruchomości. Osoby, wobec których toczy się postępowanie egzekucyjne, powinny znać swoje prawa w toku prowadzonej egzekucji.
Przypadek egzekucji z samochodu za długi podatkowe: Jan Kowalski, właściciel niewielkiej firmy budowlanej, zalegał z płatnością podatków. Mimo kilku upomnień, dług nie został uregulowany. W konsekwencji urząd skarbowy wszczął procedurę egzekucyjną, która objęła między innymi samochód dostawczy wykorzystywany przez firmę Jana. Samochód został zabezpieczony przez komornika i wpisany do protokołu zajęcia. Po kilku tygodniach, mimo prób porozumienia, samochód został wystawiony na licytację. Sprzedaż pojazdu pozwoliła na częściowe pokrycie zaległości podatkowej. Jan, choć stracił ważny środek transportu dla swojej działalności, zyskał szansę na uniknięcie dalszych konsekwencji prawnych i finansowych związanych z długiem.
Egzekucja z kolekcji zegarków za niezapłacone alimenty: Marek Nowak, z zawodu prawnik, przez długi czas nie płacił alimentów na rzecz swoich dzieci. Wierzycielka, była żona Marka, zdecydowała się na skierowanie sprawy do sądu, który wydał tytuł egzekucyjny. W ramach egzekucji komornik zajął luksusową kolekcję zegarków Marka, która była jego pasją i hobby. Zegarki zostały oszacowane, a następnie sprzedane na licytacji. Dochód z licytacji został przekazany byłej żonie Marka jako część zaległych alimentów. Marek stracił przedmioty o dużej wartości emocjonalnej i finansowej, ale przyczyniło się to do częściowego uregulowania jego zobowiązań alimentacyjnych.
Zajęcie sprzętu AGD z mieszkania za długi czynszowe: Alicja Szymańska mieszkała w wynajmowanym mieszkaniu, za które przez kilka miesięcy nie płaciła czynszu. Właściciel mieszkania, po bezskutecznych próbach negocjacji, zwrócił się do sądu, który wydał tytuł wykonawczy na egzekucję z ruchomości znajdujących się w mieszkaniu Alicji. W ramach egzekucji zająć można było między innymi pralkę, lodówkę oraz telewizor. Urządzenia te zostały sprzedane na licytacji, a uzyskane środki przekazano właścicielowi mieszkania jako częściową spłatę zaległego czynszu. Alicja, oprócz utraty niezbędnych sprzętów AGD, musiała także znaleźć nowe mieszkanie do wynajęcia.
Egzekucja z ruchomości stanowi ważny element procedury egzekucyjnej, umożliwiając wierzycielom odzyskanie należności poprzez zajęcie i sprzedaż ruchomości dłużnika. Proces ten rządzi się ściśle określonymi zasadami i obejmuje zarówno ochronę pewnych kategorii majątku dłużnika, jak i szczegółowy tryb zajęcia oraz sprzedaży ruchomości. Znajomość tych przepisów jest kluczowa zarówno dla wierzycieli, jak i dłużników, aby efektywnie nawigować przez procedury egzekucyjne, a jednocześnie chronić swoje podstawowe prawa i interesy.
Potrzebujesz pomocy w zakresie egzekucji z ruchomości? Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online! Oferujemy profesjonalne wsparcie oraz przygotowanie niezbędnych pism, aby skutecznie zarządzać Twoimi sprawami egzekucyjnymi. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...
>> więcej informacji o autorze