Jakie świadczenia należą się po urodzeniu dziecka?

• Publikacja: 2023-02-19
• Zuzanna Lewandowska

Urodzenie dziecka wiąże się z określonymi uprawnieniami i świadczeniami, o które mogą ubiegać się matka dziecka lub oboje rodzice. Niektóre świadczenia przysługują jedynie w ściśle określonych przepisami prawa przypadkach, co może nastręczać wiele wątpliwości, zanim dziecko przyjdzie na świat, jak i po narodzinach. W artykule przedstawimy Państwu, jakie świadczenia należą się po urodzeniu dziecka.

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński przysługuje za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy (K.p.) jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego.

Zasiłek macierzyński za okres do 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Za pozostały okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu 6 tygodni zasiłek wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku złożenia przez pracownicę pisemnego wniosku o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim w pełnym wymiarze, nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie, miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

Jeżeli miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego, pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, okazałaby się niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego, o którym będzie mowa poniżej. Minimalna wysokość zasiłku macierzyńskiego odpowiada wtedy kwocie świadczenia rodzicielskiego i wynosi 1000 zł.

Becikowe

Becikowe to świadczenie, które przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł z tytułu urodzenia się dziecka. Wniosek o przyznanie becikowego należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia urodzenia się dziecka. Jeśli wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego, powinien być złożony w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia, nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Co istotne, wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.

Becikowe przysługuje tylko wtedy, gdy zostanie spełnione kryterium dochodowe. Dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie może bowiem przekroczyć kwoty 1922 zł. Ponadto warunkiem otrzymania świadczenia jest przedłożenie zaświadczenia potwierdzającego, że kobieta pozostawała pod opieką lekarza lub położnej nie później niż od 10. tygodnia ciąży do dnia porodu. Z oczywistych względów warunek ten nie dotyczy opiekuna prawnego dziecka, opiekuna faktycznego i rodzica adopcyjnego.

Świadczenie wychowawcze 500 plus

Świadczenie wychowawcze z programu „Rodzina 500 plus” to kwota 500 zł miesięcznie na każde dziecko od urodzenia do ukończenia przez nie 18 lat. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują już limitu dochodu na osobę w rodzinie i świadczenie wychowawcze na każde, nawet pierwsze dziecko. Wcześniej limit ten nie obowiązywał jedynie w stosunku do drugiego i kolejnego dziecka. Aktualnie świadczenie wychowawcze z programu „Rodzina 500 plus” przysługuje również na pierwsze dziecko w rodzinie, niezależnie od dochodów.

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy

Celem Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Jest to świadczenie, które przysługuje w wysokości 500 zł albo 1000 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie. Łączna wysokość wypłaconego kapitału nie może być wyższa niż 12 000 zł na dziecko. W praktyce jest to 12 000 zł na drugie i kolejne dziecko, co miesiąc przez 2 lata po 500 zł albo co miesiąc przez rok po 1000 zł. Prawo do otrzymania świadczenia mają rodzice dzieci między 12 a 36 miesiącem życia dziecka.

Żłobkowe

Od niedawna rodzicom przysługuje także dofinansowanie do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Żłobkowe przysługuje na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, jeżeli nie został na nie przyznany rodzinny kapitał opiekuńczy, o którym była mowa. Dofinansowanie wynosi 400 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Świadczenie rodzicielskie (tzw. Kosiniakowe)

Świadczenie rodzicielskie to dodatkowe 1000 zł miesięcznie przez rok od urodzenia się dziecka (lub odpowiednio dłużej w przypadku urodzenia podczas jednego porodu więcej niż jednego dziecka). Świadczenie to przysługuje matkom, które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Dotyczy to w szczególności rodziców bezrobotnych, studentów, osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilno-prawnej. Świadczenie rodzicielskie przyznawane jest bez względu na dochód osiągany na osobę w rodzinie.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przysługuje w zależności od spełnienia kryterium dochodowego. O przyznanie tego zasiłku mogą starać się rodziny, w których przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 674 zł (lub 764 zł, jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne).

Zasiłek rodzinny wynosi:

• 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia;
• 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18. roku życia;
• 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 21. roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole albo 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

Do zasiłku rodzinnego przysługują także różnego rodzaju dodatki, takie jak:

• jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka – 1000 zł pod warunkiem, że kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu;
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego – 400 zł miesięcznie (wyłącznie w okresie trwania urlopu wychowawczego);
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka – 193 zł miesięcznie na każde dziecko, nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci (w przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności 273 zł na dziecko, nie więcej jednak niż 546 zł na wszystkie dzieci);
• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – 90 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia oraz 110 zł miesięcznie na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia;
• jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 100 zł jednorazowo w ciągu roku (dodatek przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne);
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – 113 zł miesięcznie na dziecko w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności – w wysokości 113 zł miesięcznie na dziecko albo w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadpodstawowej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej – w wysokości 69 zł miesięcznie na dziecko.