Abonament RTV - kto jest zwolniony z opłaty?

• Publikacja: 2023-02-22
• Zuzanna Lewandowska

Opłaty abonamentowe, znane również jako abonament RTV, pobiera się za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Co do zasady, przyjmuje się, że każda osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie, który umożliwia jej natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika, a tym samym jest obowiązana do ponoszenia opłat abonamentowych. Kto jest zwolniony z opłaty? O tym i o innych związanych z abonamentem RTV zagadnieniach piszemy w dzisiejszym artykule.

Powstanie i realizacja obowiązku

Za odbiornik radiofoniczny albo telewizyjny uznaje się urządzenie techniczne, które jest dostosowane do odbioru programu. Opłata abonamentowa należna jest co do zasady od każdego takiego odbiornika radiofonicznego albo telewizyjnego. Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Samą opłatę należy uiścić z góry do 25 dnia miesiąca, za który opłata ta jest należna. Abonament RTV można także uiścić z góry za cały rok albo za wybrane tylko miesiące.

Jak zarejestrować odbiornik?

Co do zasady, w związku z pobieraniem opłat abonamentowych odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne podlegają obowiązkowi rejestracji. Zarejestrowanie odbiornika następuje w placówce pocztowej. Nie ma obowiązku rejestracji odbiorników, które są wykorzystywane wyłącznie przy tworzeniu audycji lub innych przekazów, wyłącznie do tworzenia, rozpowszechniania lub rozprowadzania programów radiowych lub telewizyjnych, w tym do kontroli jakości rozpowszechniania lub rozprowadzania, jak również odbiorniki przeznaczone przez przedsiębiorcę wyłącznie do sprzedaży lub przekazania osobom trzecim do używania na podstawie umów, jeżeli czynności te należą do przedmiotu działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy.

Wysokość opłaty abonamentowej

Opłata abonamentowa, co do zasady, należna jest za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny. Ustawa przewiduje od tej zasady pewne wyjątki. Jedną opłatę uiszczają, niezależnie od liczby używanych odbiorników:

1. osoby fizyczne w tym samym gospodarstwie domowym lub w samochodzie stanowiącym ich własność, przy czym przez gospodarstwo domowe rozumie się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie albo jedna osoba utrzymująca się samodzielnie;
2. podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sanatoria, żłobki, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne systemu oświaty, publiczne i niepubliczne uczelnie, a także domy pomocy społecznej – w tym samym budynku, zespole budynków lub w samochodach będących w używaniu tych instytucji.

Wysokość miesięcznej opłaty w ramach abonamentu RTV określona jest w przepisach ustawy o opłatach abonamentowych i w danym roku kalendarzowym wynosi 5,94 zł za używanie odbiornika radiofonicznego oraz 18,68 zł za używanie odbiornika telewizyjnego albo odbiornika radiofonicznego i telewizyjnego. Co istotne, powyższe kwoty nie są stałe i podlegają waloryzacji w każdym roku średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, ustalonym w ustawie budżetowej. Nowe stawki na następny rok ogłaszane są przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji do 31 maja każdego roku w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Kto jest zwolniony z opłaty?

Przepisy ustawy o opłatach abonamentowych przewidują, że niektóre grupy podmiotów są zwolnione od opłat abonamentowych, co oznacza, że nie mają obowiązku uiszczania abonamentu RTV. Do grup tych należą:

1. osoby, co do których orzeczono o:
1. zaliczeniu do I grupy inwalidów, lub
2. całkowitej niezdolności do pracy, na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub
3. znacznym stopniu niepełnosprawności, na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub
4. trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2. osoby, które ukończyły 75 lat;
3. osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy z właściwego organu realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej lub rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego;
4. osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu (mierzone na częstotliwości 2000 Hz o natężeniu od 80 dB);
5. osoby niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15%;
6. osoby, które ukończyły 60 lat oraz mają ustalone prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;
7. osoby:
1. które mają prawo do korzystania ze świadczeń pieniężnych z tytułu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
2. spełniające kryteria dochodowe, określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;
3. bezrobotne;
4. posiadające prawo do zasiłku przedemerytalnego, określonego w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
5. posiadające prawo do świadczenia przedemerytalnego, określonego w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych;
8. osoby, które otrzymują zasiłek dla opiekuna określony w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

W celu uzyskania zwolnienia z obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej należy w placówce pocztowej operatora pocztowego złożyć oświadczenie o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia oraz przedstawić dokumenty potwierdzające uprawnienie do zwolnienia, za wyjątkiem osób, które ukończyły 75 lat. Zwolnienie z opłaty będzie przysługiwać od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono oświadczenie i dokumenty, o których mowa powyżej, a w przypadku osób, które ukończyły 75 lat – od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba ukończyła 75 lat.

W przypadku ewentualnej zmiany stanu prawnego lub faktycznego, która miałaby wpływ na uzyskane zwolnienie od opłaty abonamentowej, osoby korzystające ze zwolnienia, z wyjątkiem osób, które korzystają ze zwolnienia z uwagi na ukończenie 75 roku życia, są obowiązane zgłosić w placówce pocztowej tę zmianę.

Konsekwencje używania odbiornika bez rejestracji

Operator pocztowy, co do zasady, jest uprawniony na podstawie przepisów ustawy o opłacie abonamentowej do przeprowadzenia kontroli wykonywania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej. Nadzór nad wykonywaniem tej kontroli sprawuje minister właściwy do spraw łączności.

Jeżeli kontrola zostanie przeprowadzona i zostanie stwierdzone, że odbiornik nie został zarejestrowany, a jest używany, to w takiej sytuacji kierownik jednostki operatora pocztowego, który przeprowadza kontrolę, wydaje decyzję, w której nakazuje rejestrację odbiornika oraz ustala opłatę za używanie niezarejestrowanego odbiornika. Opłata ta wynosi trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika. Zastosowanie znajdują przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym. Ponadto, w świetle ustawy, mogą zostać naliczone odsetki w wysokości jak dla zaległości podatkowych.

Warto pamiętać, że od decyzji o nakazaniu rejestracji i ustaleniu opłaty przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw łączności, czyli obecnie Ministra Infrastruktury.