Mamy 12 503 opinii naszych Klientów

Działalność nierejestrowana a składki na ubezpieczenie społeczne ZUS

Działalność nierejestrowana miała być w założeniu formą aktywności podatników, która cechuje się licznymi uproszczeniami oraz ułatwieniami. Kwestia ta odnosi się również do obowiązków względem ZUS. W poniższym artykule zastanowimy się, jak prezentuje się zagadnienie uproszczeń przy prowadzeniu działalności nierejestrowanej w kontekście składek na ubezpieczenie społeczne ZUS.

Działalność nierejestrowana a składki na ubezpieczenie społeczne ZUS

Na czym polega działalność nierejestrowana?

Na samym początku wskażmy jednak, na czym polega prowadzenie działalności nierejestrowanej. Otóż jak podaje art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców – nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2024 r. jest to odpowiednik kwoty 2121 zł) i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Jeżeli przychód należny z działalności nierejestrowanej przekroczył w danym miesiącu określony limit, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości.

W rezultacie działalność nierejestrowana nie jest uważana za działalność gospodarczą. Taką staje się dopiero w momencie przekroczenia ustawowo określonego limitu.

Powyższa okoliczność jest bardzo istotna w kontekście zarówno obowiązków względem fiskusa, jak i względem ZUS.

WAŻNE!

Zapamiętajmy, że działalność nierejestrowana nie stanowi działalności gospodarczej do momentu, kiedy nie zostanie przekroczony limit ustalony jako 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Uproszczenia w prowadzenia działalności nierejestrowanej

Jak wskazaliśmy na wstępie, działalność nierejestrowana charakteryzuje się sporą liczbą uproszczeń. Możemy wskazać, że prowadzenie działalności nierejestrowanej jest bardzo korzystne, ponieważ osoba fizyczna:

  • nie musi zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS;
  • nie musi płacić z tego tytułu składek na ubezpieczenia w ZUS i składać deklaracji ZUS,
  • nie musi płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek,
  • nie musi prowadzić skomplikowanej księgowości.

Oczywistym obowiązkiem w przypadku podmiotów prowadzających działalność nierejestrowaną jest dbanie o nieprzekroczenie limitu miesięcznych przychodów. Z tego powodu konieczne staje się prowadzenie stosownej ewidencji.

Konsekwencją uznania, że działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, jest inna kwalifikacja przychodów z takiej działalności na gruncie podatku dochodowego.

Otóż zgodnie z art. 20 ust. 1ba ustawy PIT – przychód z działalność nierejestrowanej zaliczany jest do tzw. „innych źródeł”. W konsekwencji takiej kwalifikacji przychody te są opodatkowane według skali podatkowej i wykazywane z pozostałymi dochodami w zeznaniu rocznym PIT-36. Dochód roczny należy wykazać w wierszu „Inne źródła” w zeznaniu PIT-36.

Jak już wskazaliśmy, podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku opłacania miesięcznych zaliczek na podatek, zatem całość podatku jest rozliczana dopiero w zeznaniu rocznym.

Warto także zwrócić uwagę, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną podlega obowiązkom określonym w ustawie VAT. Z uwagi na autonomiczną definicję działalności gospodarczej określonej w ustawie VAT przepisy tego aktu odnoszą się również do podmiotów prowadzących działalność nieewidencjonowaną.

Trzeba jednak podkreślić, że w większości przypadków znajdzie zastosowanie podmiotowe zwolnienie od podatku określone w art. 113 ustawy VAT, w związku z czym prowadzona w ramach działalności nierejestrowanej sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Czy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną opłaca ZUS?

Wystąpienie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ZUS wiąże się z wystąpieniem konkretnego tytułu do ubezpieczenia.

Katalog podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym został określony w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W przepisie tym wymieniono m.in. działalność gospodarczą. Jak pamiętamy, działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, w związku z czym osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku opłacania składek emerytalno-rentowych.

Podobnie działalność nierejestrowana nie jest podstawą do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

WAŻNE!

Wykonywanie działalności nierejestrowanej nie jest podstawą do ubezpieczenia społecznego czy zdrowotnego. Podmiot prowadzący tego rodzaju działalności nie musi zgłaszać się do ZUS w tym zakresie.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Kontrowersje wokół ZUS w przypadku zleceniodawcy

Pomimo zapewnień ustawodawcy o istotnych uproszczeniach w zakresie działalności nierejestrowanej, zaczęły pojawiać się bardzo niekorzystne interpretacje przepisów ze strony ZUS.

W świetle wykładni przepisów dokonywanej przez organy ZUS w przypadku działalności nierejestrowanej pojawia się obowiązek opłacania składek przez zleceniodawcę.

Przykładowo w interpretacja ZUS oddział w Gdańsku z dnia 24 lipca 2018 r. Sygnatura: DI/100000/43/822/2018 czytamy, że działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, lecz podlega ubezpieczeniu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi.

W konsekwencji ZUS uznaje, że skoro działalność nierejestrowa nie jest działalnością gospodarczą, to relację pomiędzy podmiotem a usługobiorcą (zleceniodawcą) należy zakwalifikować jako umowę zlecenie. To powoduje, że zleceniodawca powinien zgłosić podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną do ubezpieczenia społecznego w ZUS.

Nie ulega wątpliwości, że taka wykładnia przepisów jest bardzo krzywdząca i wysoce niekorzystna. Mało bowiem osób zdecyduje się na skorzystanie z usług osób prowadzących działalność nierejestrowaną, mając świadomość, że pojawi się wobec niej obowiązek dokonywania zgłoszenia do ZUS.

Póki co taka wykładnia przepisów wynika jedynie z treści wydawanych przez ZUS interpretacjach. Należy pamiętać, że taka interpretacja wydawana jest w indywidualnej sprawie, w związku z czym nie ma mocy wiążącej względem innych osób. Z pewnością jednak pojawia się potrzeba wyjaśnienia powstałych wątpliwości ze strony ustawodawcy. Konieczne jest jasne i precyzyjne określenie zarówno statusu podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, jak i zleceniodawców względem obowiązków w ZUS.

WAŻNE!

W obrocie prawnym pojawiają się niekorzystne interpretacje wydawane ze strony ZUS, wskazujące, że w przypadku działalności nierejestrowanej obowiązek powstaje po stronie zleceniodawcy.

Podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną, który chce mieć pewność co do zarówno swoich powinności względem ZUS, jak i co do obowiązków ewentualnych kontrahentów, powinien wystąpić z własnym wnioskiem o wydanie interpretacji. Dobrze jest w tym zakresie skorzystać z pomocy profesjonalnego doradcy.

Przykłady

 

Przykład 1: Sprzedaż Rękodzieła
Janina, emerytka, zajmuje się ręcznym tworzeniem ozdobnych świeczników. Jej działalność jest nierejestrowana, ponieważ miesięczny przychód z tej sprzedaży nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia. Janina nie musi płacić składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS, ani składać deklaracji ZUS, co stanowi istotne uproszczenie. Jej obowiązkiem jest jednak monitorowanie miesięcznych przychodów, aby nie przekroczyć ustawowego limitu.

 

Przykład 2: Freelancer IT
Tomek, student informatyki, oferuje usługi programistyczne w ramach działalności nierejestrowanej. Jego przychody nie przekraczają ustalonego limitu, dzięki czemu unika formalności związanych z ewidencją w CEIDG oraz płaceniem składek na ubezpieczenie społeczne. Tomek skupia się na swojej pracy, nie martwiąc się o skomplikowaną księgowość czy miesięczne zaliczki na podatek. Jednak musi pamiętać o prowadzeniu ewidencji swoich dochodów, by nie przekroczyć limitu przychodu.

 

Przykład 3: Nauczyciel Języków Online
Anna, nauczycielka języka angielskiego, udziela lekcji online. Jej działalność jest klasyfikowana jako nierejestrowana, gdyż przychód z tej działalności nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia. Anna nie płaci z tego tytułu składek ZUS ani nie musi prowadzić skomplikowanej księgowości. Jednakże, jako osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, musi uważać, aby nie przekroczyć miesięcznego limitu przychodu, co mogłoby zmienić status jej działalności i wiązać się z dodatkowymi obowiązkami.

Podsumowanie

 

Podsumowując, działalność nierejestrowana oferuje znaczące ułatwienia dla małych przedsiębiorców, w tym zwolnienie z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne ZUS oraz uproszczenia w ewidencji i księgowości. Kluczowe jest jednak ścisłe monitorowanie przychodów, aby nie przekroczyć ustalonego limitu, co mogłoby zmienić status działalności i pociągnąć za sobą dodatkowe obowiązki.

Oferta porad prawnych

 

Potrzebujesz porady prawnej dotyczącej działalności nierejestrowanej lub pomocy w przygotowaniu odpowiednich dokumentów? Skorzystaj z naszych profesjonalnych usług doradztwa prawnego online, zapewniających klarowne i efektywne wsparcie w każdej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - Dz.U. 2018 poz. 646
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
3. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
4. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
5. Interpretacja ZUS oddział w Gdańsku z dnia 24 lipca 2018 r. Sygnatura: DI/100000/43/822/2018

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.

Zgadzam się na przesyłanie informacji handlowych przez administratora na podany e-mail zgodnie z ustawą z 18.07.02 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t. j. Dz. U. 2017 poz. 1219, z późn. zm.).

  Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu

Marcin Sądej

O autorze: Marcin Sądej

Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami...

>> więcej informacji o autorze