Slim VAT - system uproszczeń w zakresie podatku VAT

• Autor: Marcin Sądej

Szeroko przeprowadzone nowelizacje przepisów podatkowych objęły także podatek od towarów i usług. Wprowadzone od 2021 r. zmiany określono jako „pakiet Slim VAT” i zasadniczo ma on na celu modyfikację przepisów, które doprowadzą do uproszczeń w rozliczeniu podatku VAT. Warto zatem przyjrzeć się, jakie zmiany zaproponował ustawodawca w ramach pakietu Slim VAT.

Zmiany w VAT w zakresie faktur korygujących

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2020 r. sprzedawca obniżał podstawę opodatkowania na skutek wystawionej faktury korygującej. Przy czym możliwość obniżenia warunkowana była posiadaniem potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Takie potwierdzenie należało uzyskać przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy. Natomiast uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawniało podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano. To wynikało z art. 29a ust. 13 ustawy VAT.

Treść przepisu uległa zmianie, począwszy od 1 stycznia 2021 r. i obecnie warunkiem obniżenia podstawy opodatkowania przez sprzedawcę jest posiadanie przez tego podatnika dokumentacji, z której wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W konsekwencji opisane uproszczenie polega na tym, że możliwe jest obniżenie podstawy opodatkowania (i co za tym idzie – podatku należnego VAT) już w okresie, w którym zostanie wystawiona faktura korygująca. Zniesiono warunek konieczności posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę.

Opisane regulacja dotyczą faktur korygujących in minus. Natomiast zupełną nowością jest art. 29a ust. 17 ustawy VAT, który odnosi się do faktur korygujących in plus. W myśl tego przepisu w przypadku, gdy podstawa opodatkowania uległa zwiększeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.

Termin na odliczenie podatku naliczonego

Uproszczenie wprowadzono także w zakresie możliwości odliczania podatku naliczonego. Otóż w myśl art. 86 ust. 11 ustawy VAT w brzmieniu obowiązującym w ubiegłym roku odliczenia VAT nabywca towarów lub usług mógł dokonać w okresie, w którym otrzymał fakturę i powstał obowiązek podatkowy, ale mógł też dokonać tego w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Na skutek nowelizacji w ramach Slim VAT zwiększono liczbę do trzech kolejnych okresów rozliczeniowych. Co jednak istotne, powyższy przepis dotyczy wyłącznie podatników rozliczających się miesięcznie. W stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie utrzymano regułę, że możliwe to jest w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Slim VAT a kursy walut

Podatki dochodowe oraz podatek VAT zasadniczo stanowią dwa odrębne zobowiązania podatkowe. Objawia się to w różnych sferach w tym w zakresie przeliczania kursów walut. Zjawisko to było dość kłopotliwe dla podatników, ponieważ inaczej kursy walut określano na potrzeby VAT, a inaczej na potrzeby PIT/CIT. Wychodząc naprzeciw tym problemom, w ustawie VAT znalazła się możliwość stosowania spójnego kursu walut.

W myśl art. 31a ust. 2a-2c ustawy VAT – kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania określone w walucie obcej mogą być przeliczane przez podatnika na złote, zgodnie z zasadami przeliczania przychodu określonego w walucie obcej wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji.

Co istotne, wybrana metoda musi być stosowana co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym podatnik ją wybrał. Podatnik może zrezygnować z tychże zasad, jednakże w takim przypadku jest obowiązany do stosowania zasad przeliczania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym z nich zrezygnował. W konsekwencji dokonany wybór wiąże podatnika na co najmniej 24 miesiące.

Pozostałe uproszczenia w ramach Slim VAT

Analizując dalsze nowelizacje wprowadzone w ramach Slim VAT, należy wskazać, że wprowadzono możliwość odliczania podatku VAT od nabycia usług noclegowych w celu ich dalszej odsprzedaży. Dotychczas bowiem nabycie usług noclegowych było czynnością wyłączoną z możliwości odliczenia podatku naliczonego. Wprowadzona zmiana dotyczy jednak tylko usług noclegowych (nie obejmuje zbliżonych usług gastronomicznych) i, co ważne, chodzi wyłącznie o usługi przeznaczone do dalszej odsprzedaży.

Nadal prawo do odliczenia nie dotyczy nabywanych usług noclegowych przeznaczonych do własnego wykorzystania przez przedsiębiorcę.

Ponadto zwiększono limit jednorazowych prezentów o małej wartości z 10 zł do 20 zł. Chodzi o prezenty, które nie muszą być ewidencjonowane i których przekazywanie nie wiąże się z koniecznością odprowadzania podatku należnego.

Dodatkowo wydłużono okres, w którym musi dojść do wywozu towaru, aby podatnik mógł zastosować stawkę 0% do zaliczki otrzymanej na poczet eksportu towarów. Zgodnie z art. 41 ust. 9a ustawy VAT – jeśli podatnik otrzymał zaliczkę na poczet eksportu, to stawkę 0% do takiej zaliczki może zastosować, o ile wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę. W poprzedniej wersji był to okres 2 miesięcy.

Analiza nowelizacji dokonanych w ramach Slim VAT prowadzi do wniosku, że wprowadzone zmiany nie mają charakteru rewolucyjnego. Należy skłaniać się ku stwierdzeniu, że jest to jedynie lekka modyfikacja pewnych regulacji. Uproszczenia faktycznie są, jednakże nie mają one aż tak dużego znaczenia w kontekście pozostałych obowiązków ciążących na podatnikach podatku VAT.