Nowe zasady obliczania zaliczki na podatek dochodowy - zmiany w Polskim Ładzie

• Autor: Marcin Sądej

Wprowadzony od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład już doczekał się poprawek. Wszystko za sprawą rozwiązań podatkowych, które spowodowały, że pracownicy otrzymali dużo niższe wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy. W dzisiejszym artykule przedstawiamy, jak kształtują się nowe zasady obliczania zaliczki na podatek dochodowy.

Dlaczego konieczna była zmiana?

Jednym z najgłośniejszych elementów Polskiego Ładu było usunięcie z przepisów podatkowych regulacjami pozwalających na odliczenie od podatku opłaconej składki zdrowotnej. Zasada ta zastosowanie miała także do zaliczek obliczanych i pobieranych przez płatnika, czyli przez pracodawcę. W konsekwencji tej zmiany w styczniu spora grupa podatników otrzymała niższe wynagrodzenie. To z kolei spowodowało, że z dniem 8 stycznia 2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Po pierwsze wskażmy, że rozporządzenie nie zmienia zasad obliczania zaliczek na podatek określonych w Polskim Ładzie. Nadal brak jest możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie społeczne. Po drugie, rozporządzenie przesuwa w czasie pobór zaliczek według zasad wynikających z Polskiego Ładu do momentu, gdy będą one wyższe niż obliczone według poprzednich zasad obowiązujących do końca 2021 r. To zatem oznacza, że obecnie pracodawca musi co miesiąc porównywać, jak kwestia zaliczki pracownika przedstawia się w świetle starych oraz nowych zasad.

Z treści wspomnianego rozporządzenia wynika, że jeżeli wysokość zaliczki według nowych zasad będzie przewyższać wysokość zaliczki według starych zasad, to zaliczka zostanie pobrana tylko do wysokości wynikającej ze starych zasad.

Rozporządzenie stosowane jest tylko do tych przychodów, które miesięcznie nie przekraczają kwoty 12 800 zł. W przypadku wyższych przychodów pracowników obowiązują nowe zasady wynikające z Polskiego Ładu.

Dodatkowo wskażmy, że rozporządzenie swoim zakresem obejmuje przychody uzyskane od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.

Zakres rozporządzenia obejmuje nie tylko przychody ze stosunku pracy, ale również przychody ze stosunku służbowego, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy, czy też przychodów z umów zleceń.

Co powinien zrobić pracodawca będący płatnikiem?

Cała sytuacja najbardziej komplikuje działania pracodawcy. Z treści komunikatu MF wynika, że pobranie zaliczki na podatek dochodowy w wyższej wysokości skutkować będzie po stronie płatnika obowiązkiem niezwłocznego zwrotu podatnikowi zaistniałej różnicy. Tym samym pracownicy będą otrzymywać stosowne korekty od płatników, jeżeli wypłacone wynagrodzenia nie uwzględniały metodyki pobierania zaliczek na podatek dochodowy opisanej w rozporządzeniu. Dalej w treści komunikatu, który odnosi się do rozporządzenia, czytamy, że pracodawca powinien podjąć następujące działania:

1. obliczyć zaliczki według nowych oraz starych zasad,
2. porównać oba wyniki,
3. jeśli zaliczki według starych zasad są większe, nie stosuje się rozporządzenia. Jeśli zaliczki według starych zasad są mniejsze, wtedy stosuje się rozporządzenie i pobiera się zaliczki w mniejszej wysokości (czyli według starych zasad).

Pobrana nadwyżka pomiędzy nowymi zasadami a starymi zasadami będzie później zwracana w miesiącu, w którym powstanie ujemna różnica pomiędzy zaliczkami na starych i nowych zasadach – do wysokości różnicy w danym miesiącu, a jeżeli taka sytuacja nie wystąpi, podatnik sam rozliczy ewentualną nadwyżkę w zeznaniu rocznym.

Możliwość rezygnacji z nowych zasad wynikających z rozporządzenia

Zasadniczo pracodawca ma obowiązek stosowania zasad poboru zaliczek wynikających z rozporządzenia, chyba że pracownik złoży oświadczenie o niestosowaniu nowego mechanizmu.

Jak wynika z § 5 wspomnianego rozporządzenia – w przypadku gdy podatnik uzyskujący przychody od płatnika, który nie odlicza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (PIT-2) i złoży pracodawcy sporządzony na piśmie wniosek o niestosowanie nowego mechanizmu, to płatnik pobiera zaliczki na zasadach wynikających z Polskiego Ładu najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym płatnik otrzymał ten wniosek.

Pojawia się pytanie, w jakich przypadkach zasadne jest złożenie takiego wniosku przez pracownika. W ślad za treścią komunikatu MF możemy wskazać, że pracownik może taki wniosek złożyć, jeżeli np.:

• zatrudniony jest na dwóch etatach w różnych firmach;
• zatrudniony jest na etacie i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą (rozliczaną według skali) lub rozlicza najem prywatny;
• zatrudniony jest emerytem lub rencistą i pobiera świadczenia z organu rentowego.

Jak widać z przedstawionych regulacji, Polski Ład już doczekał się zmian, które jeszcze bardziej skomplikowały życie zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Opisane rozporządzenie ma moc obowiązującą do końca 2022 r. Należy jednak spodziewać się kolejnych zmian i poprawek w trakcie roku.