Zmiany w kodeksie drogowym w 2021

• Autor: Adam Dąbrowski

W tym roku wiele się działo w zakresie przepisów o ruchu drogowym. Były już ważne daty: 20 maja oraz 1 czerwca 2021, gdy wchodziły zmiany w Prawie o ruchu drogowym. Obecnie pojawia się zapowiedź kolejnych – 1 grudnia 2021 r. W artykule przedstawiamy najważniejsze z nich.

Urządzenia wspomagające ruch, urządzenia transportu osobistego

W nowych przepisach pojawiła się kategoria – urządzenia wspomagające ruch (UWR), co oznacza urządzenia lub sprzęt sportowo-rekreacyjny przeznaczone do poruszania się osoby w pozycji stojącej, napędzane siłą mięśni. Ponadto hulajnoga elektryczna – czyli pojazd napędzany elektrycznie, dwuosiowy, z kierownicą, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe. Oprócz tego wprowadzono kategorię – urządzenia transportu osobistego (UTO) zdefiniowane jako pojazd napędzany elektrycznie, z wyłączeniem hulajnogi elektrycznej, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe. Zatem w świetle definicji ustawowych hulajnoga elektryczna nie jest urządzeniem transportu osobistego ani urządzeniem wspomagającym ruch.

Zakazy i nakazy

Osoba poruszająca się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch (UWR) nie może poruszać się w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Nie może również przewozić innej osoby, zwierzęcia lub ładunku, ciągnąć pojazdu lub ładunku, czepiać się pojazdów; poruszać się tyłem. Podobne zakazy dotyczą hulajnogi elektrycznej oraz urządzeń transportu osobistego (UTO).

Kierując hulajnogą elektryczną, trzeba korzystać z drogi dla rowerów lub pasa ruchu dla rowerów, jeżeli będą one wyznaczone dla kierunku, w którym się poruszamy lub zamierzamy skręcić. Natomiast jeśli będziemy korzystając z drogi dla rowerów i pieszych, będziemy obowiązani do zachowania szczególnej ostrożności i ustępowania pierwszeństwa pieszym.

Osoba poruszająca się przy użyciu urządzenia wspomagającego (UWR) jest obowiązana poruszać się z prędkością zapewniającą panowanie nad tym urządzeniem z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa. Przy wymijaniu należy zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, jak również przy manewrze omijania trzeba zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody. Przy manewrze wyprzedzania, przed jego dokonaniem, powinniśmy się upewnić, czy mamy na ten manewr dostatecznie dużo miejsca bez utrudnienia komukolwiek ruchu. Mamy również obowiązuje zachowania szczególnej ostrożność przy zbliżaniu się do przejścia dla pieszych oraz na nim, a także winniśmy ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.

Naruszenie zakazów, a tym samym naruszenie przepisów Kodeksu drogowego lub przepisów wykonawczych, uprawnia organ do nałożenia mandatu na kierującego hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego albo osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch. Dla przykładu: 200 zł – za korzystanie podczas jazdy z telefonu, wymagające trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku przez kierującego pojazdem; 100 zł – za przewożenie innej osoby, zwierzęcia lub ładunku; 300-500 zł – za kierowanie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pojazdem innym niż mechaniczny przez osobę znajdującą się w stanie po spożyciu alkoholu lub podobnie działającego środka; 100 zł – za naruszenie warunków zatrzymania lub postoju pojazdu na chodniku; 350 zł – za nieustąpienie przez kierującego pojazdem pierwszeństwa pieszym znajdującym się na przejściu.

Piesi

Aktualnie za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, hulajnogę elektryczną, urządzenie transportu osobistego, urządzenie wspomagające ruch, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki.

Wprowadzony został zakaz korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię, w tym również przez przejście dla pieszych lub torowisko, w sposób, który prowadziłby do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.

Pieszy (za wyjątkiem osoby niepełnosprawnej), korzystając z drogi dla rowerów, jest obowiązany ustąpić miejsca osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego.

Minimalny odstęp między pojazdami poruszającymi się po autostradzie lub drodze ekspresowej

Kierujący pojazdem podczas przejazdu autostradą i drogą ekspresową jest obowiązany zachować minimalny odstęp między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu. Odstęp ten wyrażony w metrach określa się jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej prędkość pojazdu, którym porusza się kierujący, wyrażonej w kilometrach na godzinę. Przepisu tego nie stosuje się podczas manewru wyprzedzania.

Oznacza to, że tzw. bezpieczna odległość między pojazdami na drogach szybkiego ruchu (autostradach i drogach ekspresowych) wynosiła będzie przy prędkości 100 km/h – 50 m za poprzedzającym samochodem, przy 120 km/h – 60 m, przy 140 km/h – 70 m.

Prędkość w obszarze zabudowanym

Dopuszczalna prędkość pojazdów na obszarze zabudowanym ustalona została niezależnie od pory dnia. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym wynosić będzie 50 km/h. Wyjątek stanowić będzie strefa zamieszkania, gdzie prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów wynosi i nadal będzie wynosić 20 km/h.

Punkty karne znikną dopiero po dwóch latach

Nowym rozwiązaniem jest również wprowadzenie uzależnienia usunięcia punktów karnych za naruszenie przepisów ruchu drogowego od uregulowania mandatu. Dopóki mandat nie zostanie uregulowany, nie zacznie biec ów dwuletni termin. Brak zapłaty w praktyce oznaczać może niemożność usunięcia punktów karnych powiązanych z danym mandatem. Punkty karne mają ulegać usunięciu dopiero po upływie 2 lat od dnia zapłaty grzywny.

Więcej punktów karnych

Obecnie za naruszenie przepisu ruchu drogowego kierowca może otrzymać maksymalnie 10 punktów karnych – po zmianach będzie mógł ich dostać aż 15. Natomiast sam limit punktów karnych nie ulegnie zmianie.

Składka OC

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma zyskać prawo przetwarzania danych z centralnej ewidencji kierowców, w zakresie:

1. rodzaju wykroczeń lub przestępstw stanowiących naruszenia przepisów ruchu drogowego, w tym o kierowaniu pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu;
2. liczby popełnionych wykroczeń lub przestępstw stanowiących naruszenia przepisów ruchu drogowego;
3. klasyfikacji popełnionych naruszeń przepisów ruchu drogowego jako wykroczeń albo przestępstw;
4. liczby punktów przypisanych do wykroczeń lub przestępstw stanowiących naruszenie przepisów ruchu drogowego;
5. dat popełnionych wykroczeń lub przestępstw stanowiących naruszenia przepisów ruchu drogowego.

Bez wątpienia będzie to miało wpływ na opracowywanie metod i modeli oceny ryzyka ubezpieczeniowego, badania wpływu wskazanych danych na ryzyko ubezpieczeniowe oraz do przygotowywania analiz, raportów i prognoz w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. To z kolei ma służyć dokonaniu przez zakład ubezpieczeń oceny ryzyka ubezpieczeniowego i zastosowania taryfy – czyli im bezpieczniejsza jazda, tym niższe składki.

Przeglądy techniczne

Celem zapobieżenia fikcyjności przeglądu wprowadzony ma być obowiązek fotografowania pojazdu w trakcie dokonywania przeglądu. Dodatkowo zdjęcia oraz pozostała dokumentacja z przeglądu będzie musiała być przechowywana przez co najmniej 5 lat. Kolejny przegląd będzie mógł być przeprowadzony wcześniej, jednak nie szybciej niż 30 dni przed upływem ważności poprzedniego.

Z kolei zaniechanie kolejnego przeglądu i spóźnienie się na jego dokonanie o 30 lub więcej dni oznaczać ma kolejną karę w formie dwukrotnie wyższej ceny przeglądu.

Wyższe kary i mandaty

Projektowane zmiany przewidują m.in.:

1. w przypadku wykroczeń drogowych podwyższenie maksymalnej wysokości grzywny z 5 tys. zł do 30 tys. zł,
2. w postępowaniu mandatowym możliwe będzie nałożenie grzywny do 5 tys. zł, a w przypadku zbiegu wykroczeń – do 6 tys. zł. Jeżeli zapłata mandatu nastąpi od razu (do rak nakładającego), to wysokość ulegnie zmniejszeniu o 10 procent,
3. za prowadzenie pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka będzie podlegało karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2,5 tys. zł,
4. za prowadzenie pojazdu bez uprawnień – grzywna minimum 1 tys. zł,
5. za nieprawidłowe zachowanie względem pieszego minimalna grzywna ma wynieść 1,5 tys. zł,
6. za uszkodzenie mienia lub spowodowanie naruszenia ciała poszkodowanego lub rozstroju zdrowia, których leczenie trwa nie dłużej niż 7 dni, minimalna kara grzywny to 1,5 tys. zł.

Projektowane zmiany dotyczące OC:

1. opóźnienie w opłaceniu polisy sięgające 1-3 dni będzie zagrożone grzywną w wysokości 1200 zł,
2. za brak polisy od 4 do 14 dni mandat 3 tys. zł,
3. za brak ważnej polisy OC maksymalnie 6 tys. zł,
4. za brak ważnej polisy OC na samochód ciężarowy, ciągnik lub autobus karą w wysokości 9 tys. zł.

Nadto nowelizacja przewiduje utratę prawa jazdy na 3 miesiące za fałszowanie tachografu, ingerencji w system tachografów przez kierujących pojazdami w przewozach drogowych.

Zniknąć mają szkolenia, po odbyciu których liczba punktów otrzymanych przez kierowcę ulegała zmniejszeniu.

W artykule przedstawiliśmy pokrótce najważniejsze zmiany, które mają obowiązywać w zakresie ruchu drogowego. Kwestie te są bardzo skomplikowane, wielowymiarowe oraz różnie interpretowane. W ramach pojedynczej publikacji nie sposób opisać całego zagadnienia. Każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie i najlepiej w tych sprawach wesprzeć się na fachowcu posiadającym stosowną wiedzę i doświadczenie.